محمدحسین صفایی - دانش آموخته دکتری فلسفه از دانشگاه شهید بهشتی

معرفت دینی، معرفت بشر عادی (در مقابل ائمه معصوم (ع) نسبت به دین به واسطه ابزار و عناصر علمیمتدوال است. این معرفت از جهت شناخت بودنش عناصر، صورت ها و مختصات کلیت شناخت بشری (مثلخطاپذیری) را دارد؛ مواردی همچون ارتباط با نظام عمومی شناخت، عدم تنافی با اصول عام معرفت، واجدخاصیت کشف، تجرید از دخالت عوامل روانشناسانه ای که با خاصیت کشف معرفتی در تنافی باشد و در نهایتتجرید از بینش ها و عامل های معرفتی غیر مرتبط با معرفت دینی را می توان از مختصات معرفت دینی صحیحدانست؛ در این میان اجتهاد به مثابه یک رابط عمل کرده و دستگاه معرفت بشری با محتوای دینی، به واسطهاجتهاد درادله شرعی اتصال می یابد. اگرچه در مطالعات ابتدایی میان رشتهای بین فقه و معرفت شناسی به منظوربهره گیری از اسلوب علمی معاصر در استنباط های فقهی، به مشی اصولی ها بر استفاده از ساختار شبه مبناگرا درتوجیه گزاره های علم اصول فقه توجه شده اما با در نظر گرفتن لزوم رعایت تمامی هنجارهای معرفتی در باورپایه و یا زیرساخت معرفتی و شدت محدودیت منابع شناختی در ادله دینی، میتوان از دیگر ساختارهای توجیههمچون انسجامگروی نیز برای ایجاد یک نظام معرفتی جدید در ساختار مسائل اصول فقه استفاده کرد. از اینگذشته تا کنون بحث هایی حول امکان تطبیق هرمونوتیک با بخشی از مباحث اصولی مثل مباحث الفاظ انجامشده اما در ادامه همین رویکرد از آن روی که هرمونوتیک کلاسیک، متکفل بحث از تفاهمات عرف و تودهانسانها است با استفاده از هرمونوتیک میتوان قواعد موجه تری را برای کشف مراد شارع (به عنوان یکی از عقلا،بلکه رئیس عقلا) و متون روایی وضع کرد. طبق یافته های این تحقیق از طریق توصیف و تحلیل محتوا به نظرمی رسد خوانش های معرفتی اجمالی صورت گرفته از مبادی اصولی امکان ادامه و یا ارتقاء را دارد. طبق یافتههای این مقاله ادامه این رویکرد موجب ارتقاء و تصحیح منطق استدلال دینی و به تبع آن اقبال عمومی نسلحاضر به آموزه های دینی خواهد شد.

فقه، اصول فقه، معرفت شناسی، توجیه و عقلانیت