مریم مردانی ورپشتی - دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی. دانشگاه مازندران ایران

رقص و سماع از مفاهیم اصلی عرفان اسلامی است که همواره بحث های زیادی را در میان مخالفان و موافقان داشته است. در این جستار کوشش شده است تا پس از معرفی رقص و سماع و کاوش در جلوه های متنوع آن، با نگاهی تطبیقی به بررسی نظرگاه مولانا جلال الدین بلخی و ابوالقاسم قشیری، به عنوان دو تن از بزرگان عرفان ایرانی – اسلامی پرداخته شود و تفاوت میان این دو آشکار گردد. هر کدام از این دو عارف، برخورد و مواجهه ی مختلفی با مبحث رقص و سماع داشته اند و در حالی که مولانا جلال الدین بلخی آن را مباح و حتی از واجبات مراسم صوفیانه می دانسته، اما ابوالقاسم قشیری، با وجودی که مبحث مهمی از کتاب خود - رساله ی قشیریه – را به آن تخصیص داده و در باب آن سخن ها گفته است، اما خود چندان تمایلی به انجام آن نداشته است.

عرفان، رقص، سماع، قشیری، مولانا.