ابوالفضل هدایتی پور - مربی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
مصطفی گودرزی - استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
مهدی اکبری - دانشیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

اساس بررسی های انجام شده مشخص شده است که استفاده از سیستم های آبیاری تیپ به مقدار قابل توجهی مصرف آب را کاهش می دهند. لذا در این تحقیق تاثیر به کارگیری سیستم های آبیاری تیپ بر کاهش مصرف آب در زراعت لوبیا به منظور مدیریت خشکسالی در استان مرکزی مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور بررسی میزان آب مصرفی لوبیا در سطح استان مرکزی، ۱۶ مزرعه در سه شهرستان خنداب، شازند و خمین انتخاب گردید. مزارع به گونه ای انتخاب گردید که سه روش آبیاری سطحی، بارانی و تیپ را شامل شوند. در ابتدا اطلاعاتی شامل سطح زیر کشت، نوع منبع آبی، تاریخ نصب پمپ، تاریخ کشت، تاریخ شروع آبیاری، مدت زمان و تعداد آبیاری ها از کشاورز سوال شد. سپس با استفاده از دستگاه ج پی اس سطح واقعی مزرعه اندازه گیری شده دبی آب ورودی به مزرعه با استفاده از پارشال فلوم اندازه گیری شد و در نهایت مقدار آب مصرفی برای هر سیستم آبیاری مشخص گردید نتایج نشان داد میانگین مصرف آب در هر هکتار در روش آبیاری سطحی، بارانی و تیپ به ترتیب۱۳۸۴۸، ۱۰۰۰۰، ۸۹۹۰ متر مکعب در هر هکتار بوده و همچنین کارآیی مصرف آب در سه روش آبیاری مذکور به ترتیب ۰/۲۲، ۰/۳۴، ۰/۴۱ کیلوگرم به ازای هر متر مکعب آب می باشد. استفاده از سیستم آبیاری تیپ به عنوان یک گزینه مدیریتی بسیار مناسب در زمان وقوع خشکسالی پیشنهاد می گردد، به گونه ای که در شرایط خشکسالی استفاده از این سیستم ها نه تنها موجب کاهش مصرف آب می گردد بلکهعملکرد محصول و کارایی مصرف آب نیز افزایش می یابد

خشکسالی، لوبیا، آبیاری تیپ، بهره وری مصرف آب