سید ابوالقاسم حقایقی مقدم - استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
علی اکبر مویدی - استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
حسین دهقانی سانیچ - دانشیار گروه تحقیقات سامانه های نوین آبیاری، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

بهره وری فیزیکی آب عبارت از نسبت عملکرد محصول به حجم آب مصرفی است. در این مقاله متوسط عملکرد سال ۱۳۹۶ در تمامی شهرستان های استان خراسان رضوی برای محاسبه عملکرد در هکتار محصولات (صورت کسر بهره وری آب) استفاده شد. برای آب مصرفی هر محصول در واحد هکتار (مخرج کسر بهره وری آب)، از اعداد برآورد شده توسط کارشناسان معاونت تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان و یافته های تحقیقاتی موجود بهره گرفته شد. نتایج نشان داد بهره وری آب در محصولات زراعی غالب استان در وضع موجود ۱.۶۵ کیلوگرم بر متر مکعب می باشد که طی یک برنامه ۵ و ۱۰ ساله برای ارتقاء به اعداد ۲.۱۰ و ۲.۵۵ کیلوگرم بر متر مکعب هدف گذاری انجام گردید. بهره وری آب در محصولات غالب باغی استان در وضعیت موجود ۰.۵۷ کیلوگرم بر متر مکعب برآورد شد. برای دست یافتن به اهداف برنامه میان مدت ارتقاء بهره وری آب کشاورزی در استان خراسان رضوی، ۶ برنامه کلان شامل: توسعه سامانه های نوین آبیاری، اصلاح و بهبود روش های آبیاری سطحی، اصلاح الگوی کشت، توسعه کشت های گلخانه ای، اصلاح و بهبود مکانیزاسیون و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی در نظر گرفته شد. در برنامه کوتاه مدت ارتقاء بهره وری آب کشاورزی استان خراسان رضوی علاوه بر ۶ برنامه کلان ده ساله، ۶ برنامه کلان شامل: تغذیه و حاصلخیزی خاک، به نژادی، به زراعی و به باغی، آموزش و ترویج، توسعه کشاورزی حفاظتی و بهبود تجارت و بازار محصولات کشاورزی پیشنهاد شده است.

ارتقاء، برنامه، بهره وری آب، خراسان رضوی، کشاورزی