سیمین حق نظری - استادیار گروه علوم و صنایع غذایی- دانشکده کشاورزی- دانشگاه زنجان
محمدحسن انتظاری - دانشیار گروه علوم و صنایع غذایی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
محمدحسین حدادخداپرست - استاد گروه زیست شناسی دانشکده علومدانشگاه فردوسی مشهد

استخراج مواد داخل سلولی گیاهان از جمله خرما با خیساندن بسیار کند بوده و از طرفی روشهای حرارتی همراه با همزدن نیز عیوبی نظیر انهدام مواد مغذی و تیره شدن رنگ محصول را داراست. لذا در این پژوهش ، اثر تابش امواج فراصوت با فرکانس 20 کیلوهرتز در بهینه سازی استخراج شیره خرما بررسی و امواج غیرمستقیم قوی نوع مداوم، با سه نسبت اختلاط آب و خرما 1:3 و 1:9 و 1:15 و سه سطح دما ċ 7 و ċ35 و ċ 50, در مقایسه با شرایط بدون امواج فراصوت در دانشگاه فردوسی به کار برده شدند. نتایج نشان داد که تابش امواج فرا صوت غیرمستقیم مداوم در استخراج مواد جامد خرما موثرتر از نمونه‌های شاهد (شرایط بدون امواج فراصوت) است . با افزایش دما درهر دو گروه ( نمونه شاهد و تحت امواج مداوم)، میزان استخراج افزایش یافت . در رقت بیشتر، سونیکاسیون جهت استخراج ، موثرتر از روش معمولی اختلاط ( روش رایج) بود. در رقت 1:3, نحوه اختلاط، تاثیری در میزان استخراج نداشته و تنها عامل موثر، دما می باشد . در رقت 1:9 ، با کاهش دما , تاثیر نحوه اختلاط افزایش یافت. امواج فراصوت علاوه بر استخراج مواد جامد محلول ، بخشی از مواد نامحلول خرما را نیز به صورت ذرات ریز معلق استخراج کرده و راندمان تولید را افزایش داد. به طور خلاصه امواج فراصوت مداوم بیشترین تاثیر مثبت را در استخراج مواد دارا بود.

استخراج، خرما، امواج فراصوت