نورایر تومانیان - دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران.
علی زین الدینی میمند - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

با ارائه مفاهیم و مولفه های پایداری زیست بوم طبیعی، پتانسیل زیست بوم خاک برای دستیابی به پایداری طبیعت، سعی شده نقش علم ارزیابی در رسیدن به این اهداف تعریف شود. در این مقاله با تشریح مفاهیم و اجزاء پایداری زیست بوم، کارکرد زیست بومی خاک و ارائه مسیر راه برای حصول به پایداری محیط زیست در تبیین جایگاه و نقش ارزیابی اراضی در این مسیر تشریح شود. اگرچه علم ارزیابی پایه و اساس فرآیندهای تصمیم گیری و سیاست گذاری است، اما هنوز به درستی و روشمند در جهت بهینه سازی مدیریت کلی و همه جانبه مورد استفاده قرار گرفته نشده است. در حقیقت، ارزیابی محیطی با هر تعریف و یا با هر روش اجرائی آن، حلقه مفقوده ای فرآیندهای تصمیم گیری و سیاست گذاری در نظام مدیریت پایدار است و از آنجائی که علم ارزیابی ارتباط دهنده تمام علوم محیط زیستی، اقتصادی و صنعتی است، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. ارزیابی اراضی، با تعیین وضعیت خصوصیات ترکیبی خاک از قبیل کیفیت، انحطاط، انعطاف پذیری، امنیت، سلامت، بهره وری، رفتار و کارایی همراه با ارزیابی خصوصیات عملکردی و خدمات زیست بومی خاک ها، نقش آن ها را در مسیر مدیریت جامع زمین روشن می نماید و امکان ارتقاء کیفیت زندگی در کره خاکی را مهیا و پایدار می نماید.

ارزیابی اراضی, حلقه مفقوده, مدیریت پایدار خاک