تحلیل ابیاتی از دیوان خاقانی شروانی همراه با نقد شروح پیشین

خاقانی شروانی یکی از بزرگ­ترین و خاص­ترین شاعران فارسی­زبان است. پیچدگی و چندلایگی اشعار این شاعر یکی از وجوه ممتاز و خاص­بودن شعر اوست. گواه دشواری اشعار او، وجود انواع شروح متقدم چون شادی­­آبادی و شروح متاخر معروف است. دریافت اشعار خاقانی به توغل در انواع علوم قدیمی مثل نجوم، طب، تاریخ و اساطیر، قرآن و حدیث، فنون بلاغت و جامعه­شناسی اثر نیاز دارد که­ بی­توجهی به آنها مخاطبانش را به بیراهه می­برد. در این مقاله، تکیه بر ابیاتی است که از نظر پژوهشگران به دلایل مذکور به غلط شرح شده­ است؛ همچنین ضمن اشاره به شرح و نظر شارحان، شرح آنان بررسی و نقد شده و در نهایت برای هر بیت معنایی که درست به نظر می­رسد، با توجه به دلایل درون­متنی، برون متنی و پیرامتنی به دست داده شده است. در پایان مقاله نیز نحوه­ی قرائت یک کلمه­ی جغرافیایی (ابهر) که تاکنون در شعر خاقانی مغفول مانده، بررسی شده است.  

Keywords:

واژه های کلیدی:شعر , خاقانی , نقد شروح , شرح تازه­ی ابیات