شهرام احمدی - عضو هیات علمی دانشگاه مازندران
پروانه دلاور - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد نوشهر

بیان نمادین از ویژگی های سبک شناسی شعر معاصر است و موجب خلق بافت ادبی مبهم و هنری و شرکت خواننده در متن می شود. اختناق و استبداد حاکم براجتماع معاصر احمد شاملو (۱۳۷۹-۱۳۰۴ش)، منجر به بروز گسترده ی نماد در شعر وی در دوسویه ی تاریک و روشن شده است که این نکته، نشان از ذهن اسطوره ساز شاعر و توجه به تقابل های دوگانه در نظام آفرینش دارد. در این مقاله به روش اسنادی عمل کرده و کلیه ی نمادهای مستخرج از مجموعه ی هفده دفتر شعر شاملو، مورد تحلیل قرارگرفته است. شعر شاملو برای انتقال لایه ی ایدئولوژیک (کاربردشناختی) در بافت اسطوره ای و نمادینی که دارد از تقابل ها ی دوگانه ی هستی در روساخت هایی مانند: زندان/ آزادی، نفرت/ عشق، تنهایی/ جمعیت، اندوه/ شادی، زمین/ آسمان، انسان/ خدا و... که گاه به شکل متناقض نما تصویر می شوند، بهره ای هدفمند می جوید تاجایی که می توان ساختار روایی بسیاری از شعرهای وی را براساس این تقابل، تشریح کرد. منظور کاربردشناسانه ی شاعر، عمدتا جلب توجه مخاطب به نابسامانی اجتماعی و تاثیر بخشی کلام است.

نماد, تقابل دوگانه, کاربردشناسی, متناقض نما, اسطوره, ساختار