فرخ لطیف نژاد - دانشجوی دکتری ادبیات فارسی- دبیر متوسطه

در تحقیق حاضر به بررسی و مقایسه نقش کنشگر یاور در چهار داستان غنایی «ویس ورامین» فخر الدین اسعد گرگانی، «لیلی و مجنون» و «خسرو و شیرین» نظامی و «یوسف و زلیخا»ی جامی پرداخته شده است. ابتدا هر داستان با استفاده از زنجیره های روایی گریماس توصیف شده سپس شخصیت یاور در تمام موقعیت های حضور خود در هر داستان مورد تحلیل قرار گرفته است. آنگاه کنشگران یاور بر اساس میزان حضور خود در زنجیره های روایی با یکدیگر مقایسه شده اند و برای رسیدن به نتیجه نهایی مربع معنایی گریماس برای هر داستان رسم شده تا مشخص شود که هر کنشگر یاور تا چه حد در تحول اساسی داستان نقش داشته است. مقایسه چهار مربع معنایی، وجود عشق مجازی را در دو روایت «ویس و رامین» و «خسرو وشیرین» نشان می دهد و کنشگران یاور این منظومه ها نیز در زنجیره پیمانی توانسته اند امکان وصال را فراهم کنند، اما ترسیم مربع معنایی در روایت «لیلی ومجنون»، عشق عذری و در «یوسف و زلیخا»، عشق روحانی را نشان می دهد. کنشگران یاور این روایات در تحول اصلی داستان نقش نداشته و در زنجیره پیمانی موفق نیستند، به این دلیل که تحول قهرمان (فاعل) امری شخصی و درونی است که به دست خود او انجام می گیرد.

"کنشگر", " یاور ", "گریماس", " زنجیره روایی", "مربع معنایی"