محمدرضا طلائی - دانشجوی ارشد بیوتکنولوژی دریا، گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه،
رامین مناف فر - دانشیار، عضو هیات علمی گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه

بتاکاروتن یکی از انواع کاروتنوئید ها و از معروف ترین رنگدانه های طبیعی شناخته شده می باشد که علاوه بر خصوصیات رنگی بسیار عالی، پیش ساز ویتامین A و عامل ضد اکسیدانی است. همچنین این ترکیب به عنوان یک پرو ویتامین، در پیشگیری از ابتلا به انواعی از بیماری ها از جمله بیماری های قلبی و سرطانی کاربرد دارد. از طرفی یکی از بهترین منابع تولید بتاکاروتن ریز جلبک ها می باشند. به طوری که گونه Dunaliella salina با قابلیت انباشتگی مقادیر قابل توجه بتاکاروتن (تا حدود % ۱۵ وزن خشک)، به عنوان یک مدل مناسب جهت بررسی بیوسنتز بتاکاروتن در شرایط محیطی متفاوت می باشد. پارامتر های گوناگونی بر نرخ رشد ریز جلبک و همچنین میزان کاروتنوئید تولیدی تاثیر می گذارند که با بهینه کردن این پارامتر ها در محیط آزمایشگاهی، می توان به بهره وری مناسبی دست یافت. برای این منظور در پژوهش حاضر به بررسی یک سری از پارامتر های تاثیر گذار در ایجاد کشند های جلبکی ، تاثیر آن بر اکوسیتم محیطی و نیز تولید بتاکاروتن از جلبک بومی D. salina جداسازی شده از دریاچه ارومیه، با تاثیر هم زمان استرس های اکسیداتیو شوری، با غلظت های مختلف ppt۱۰۰ ، ppt۱۶۰ ، ppt۲۰۰ ، ppt۲۴۰ ، ppt۲۸۰ و طول موج های نور آبی و قرمز با شدت ۳۰۰۰ - ۲۵۰۰ لوکس در محیط کشت والنه و در یک دوره رشد ۴۰ روزه پرداخته شده است. نتایج نشان داد که پیگمانتاسیون ارتباط نزدیکی با روند رشد دارد. بیشترین میزان بتاکاروتن در محیط فوق در چهلمین روز و در حدود ۲۱ / ۲ میکروگرم در میلی لیتر محیط کشت ارزیابی گردید. بنظر میرسد بر خلاف مطالعات پیشین کاربردی ترین روش برای تحریک تولید بتاکارتن در جلبک دونالیلا استرس کاهش شوری پس از یک دوره پرورش در شوری بالای اپتیمم می باشد که می تواند با تحریک رشد جلبکی منجر به شکوفایی جلبکی و بروز تاثیرات متفاوت اکولوژیکی در نوار ساحلی گردد .

بتاکاروتن، جلبک Dunaliella salina دریاچه ارومیه، استرس های اکسیداتیو نور و شوری، شکوفایی جلبکی و اثرات زیست محیطی