ورود گونه های غیربومی تهدیدی جدی برای اکوسیستم های دریایی ساحلی

محدود ه پراکنش و مرزهای حضور گونه ها براساس محدودیت های زیستی، بوم شناختی و جغرافیایی هر گونه و توانایی انتشار و رقابت با سایر گونه ها تعیین می شود. امروزه برخی از گونه ها به دلیل فعالیت های انسانی، فراتر از محدوده پراکنش طبیعی خود وارد شده اند و گونه غیربومی نامیده می شوند. گونه های وارد شده می توانند در طبیعت زنده بمانند، تولیدمثل کنند و انتشار یابند. در نتیجه به یک گونه مهاجم تبدیل شوند. گونه های مهاجم به طور مستقیم و یا غیرمستقیم ترکیب و تنوع اجتماعات محلی و عملکرد اکوسیستم را تغییر داده و بعضی اوقات سبب خسارات اقتصادی شدیدی می شوند . در ۵۰ سال گذشته گونه های غیربومی زیادی به صورت هدفمند و تعدادی به صورت تصادفی به دریای خزر وارد شده اند. این مقاله به بررسی پیامدهای گونه های غیربومی می پردازد و گونه های مهم غیربومی و مهاجم در دریای خزر را معرفی می کند. یکی از گونه های معرفی شده، گیاه آزولا ( Azolla filiculoides ) است. آزولا که به عنوان منبع غذایی دام وارد کشور شد و به دریای خزر نیز وارد شده است، این گونه تعداد زیادی از تالاب ها و آب بندان ها را در نواحی ساحلی ایران مسدود و تغییرات زیادی را در اکوسیستم ساحلی ایجاد کرده است. شان هدار ژله ای ( Mnemiopsis leidyi ) یکی از نمونه های مهم و موثر در ازبین رفتن تنوع زیستی دریای خزر است. این گونه مهاجم، ساختار و ترکیب زنجیره غذایی دریای خزر را تغییر داده است. سنبل آبی ( Eichhornia crassipes ) از گونه های مهاجم بسیار مشکل ساز در خارج از محدود ه بومی خود محسوب می شود که وارد دریای خزر و تالاب های استان گیلان گردید هاست. گسترش سریع سنبل آبی آن و پوشش کامل سطح آب موجب بروز مشکلات عدیده زیست محیطی به ویژه کاهش تنوع زیستی و مرگ تدریجی تالاب ها را فراهم می نماید؛ بنابراین باید در یک اقدام علمی و اجرایی نسبت به معدوم سازی این گونه اقدام گردد .

Keywords:

تنوع زیستی , گونه مهاجم , دریای خزر , آزولا , شانه دار ژله ای , سنبل آبی