بررسی تراریخته بودن محصولات کشاورزی مختلف در شمال غرب ایران

تامین نیاز غذای مردم و افزایش بهره وری در کشاورزی و کسب عملکرد بالای محصول از زمینهای موجود قابل کشت همزمان با مبارزه با آفات و بیماریها در کشاورزی، باعث شده است تا متخصصان به اصلاح محصولات کشاورزی بپردازند و چون روشهای اصلاح سنتی گیاهان زمانبر است بنابراین با کمک مهندسی ژنتیک درصدد انتقال ژن به گیاهان شده ­اند تا عملکرد محصول را با ایجاد مقاومت به آفات و بیماریها و انواع تنشهای غیرزیستی افزایش دهند. گیاهان مهندسی شده به اصطلاح گیاهان تراریخته یا ترانسژنیک یا نوترکیب یا Genetically Modified Organism (GMO) نامیده می­شوند. از سوی دیگر عده­ای معتقدند که گیاهان تراریخته دست ساز بشر ممکن است برای انسان مضر و مشکل­ساز باشند و در این خصوص نگرانی­هایی در جامعه وجود دارد. در بسیاری از موارد بدون دلیل کافی محصولات موجود در بازار تراریخته خطاب می­شوند. بدیهی است که امکان به کار بردن مهندسی ژنتیک برای ایجاد گیاهان تراریخته با ژنهای مضر و خطرناک برای انسان با هدف بیوتروریسم نیز وجود دارد. لذا بررسی میدانی و تراریخته بودن محصولات مختلف موجود در بازار با روشهای بیوتکنولوژیکی و دقیق مولکولی ضروری به نظر می­رسد. برای این منظور نمونه برداری (بیش از ۱۰۰ نمونه) از محصولات مختلف کشاورزی از بازارها و میادین میوه و سبزی شهر­های مختلف استان آذربایجان شرقی و غربی انجام شد. پس از استخراج DNA با بافر CTAB، کمیت و کیفیت آنها بررسی و عملکرد آنها با تست روی ژن خانه­دار حفاظت­شده Actin تایید شد. چهار ژن، یک پروموتور و یک ترمیناتور رایج در انتقال ژنهای گیاهی انتخاب و توالی های آنها از NCBI دریافت و آغازگرهای اختصاصی برای آنها طراحی شد. DNAها برای انجام PCR برای ژنهای هدف مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج PCR آنها نشان داد که ژن Cry،  Hyg و Bar و توالی پروموتور ۳۵S و توالی ترمیناتور Nos در هیچ یک از نمونه ها وجود ندارد. در بین ۱۱۲ نمونه تست شده فقط ژن NptII در ۱۳ نمونه تشخیص داده شد. این تشخیص نمی­تواند به تنهایی دلیل بر تراریخت بودن این نمونه ­ها باشد زیرا این ژن در E. coli هم وجود دارد و اگر نمونه ­ای با آن آلوده بوده هنگام استخراجDNA مواد ژنتیکی آن هم استخراج شده و در تست PCR از روی DNA باکتری مثبت نشان می­دهد. نتایج این تحقیق نشان داد که بر خلاف گفتگوهای عامیانه بین مردم، محصولات تست شده در بازار تراریخته نیستند.

Keywords:

Genetic Engineering , PCR , Transformation , Transgenic plant , تراریزش , گیاه تراریخته , مهندسی ژنتیک , PCR