سید بسم الله مهدوی - دکتری تاریخ تمدن اسلامی، مجتمع تاریخ، سیره و تمدن اسلامی، جامعه المصطفی(ص) العالمیه قم، قم، ایران
سید عبدالقیوم سجادی - گروه علوم سیاسی دانشگاه خاتم النبیین (ص) کابل، کابل، افغانستان

رفتار سیاسی در زمان امان الله خان در امتداد رفتار سیاسی حاکمان پیشین صورت گرفت که با ارزش ها و بایسته های اسلامی در حوزه رفتار سیاسی فاصله دارد. این وضعیت به رغم ادعای اصلاح طلبی وی و اسلامی بودن جامعه، مسئله ساز است. این مسئله قبل از همه متوجه فرهنگ سیاسی قبیله ای حاکم بر کشور است. زیرا که رفتار سیاسی متاثر از فرهنگ سیاسی شکل گرفته و وجه غالب فرهنگ سیاسی در افغانستان هم ماهیت قبیله ای دارد. لذا این مسئله شکل می گیرد که فرهنگ سیاسی قبیله ای چه تاثیری در توسعه نیافتگی سیاسی- اسلامی رفتار سیاسی در این دوره داشته است. از درون این مسئله این پرسش اصلی شکل گرفت که: نقش فرهنگ سیاسی قبیله ای در توسعه نیافتگی رفتار سیاسی- اسلامی چیست؟در اینجا سعی شده است که این مسئله به صورت علمی بررسی شود، آن هم با روش تحلیل تفهمی و روش گردآوری اسنادی (کتابخانه ای)؛ با در نظر گرفتن این فرضیه که فرهنگ سیاسی قبیله ای به عنوان محرک ذهنی امان الله خان و کارگزاران حکومتی وی در انجام رفتارهای سیاسی معطوف به منافع و مصالح قومی- قبیله ای، عدالت ستیزی، خشونت آمیزی و بی بهره از قاعده پذیری عمل نموده و باعث توسعه نیافتگی آن شده است.کاوش های صورت گرفته به این یافته ها انجامید که این فرهنگ باعث کسب، حفظ و گسترش خشونت آمیز قدرت سیاسی، حذف رقبا و مخالفین سیاسی، غارت اموال و املاک دولتی، مردمی و مخالفین سیاسی، توسعه نامتوازن، تغییر ترکیب جمعیتی مناطق مسکونی اقلیت های محکوم... شده است.

فرهنگ سیاسی, توسعه نیافتگی, رفتار سیاسی, توسعه نیافتگی رفتار سیاسی, غارت گرایی, منازعه زبانی و هویتی