خدیجه مرادی - استادیار گروه حقوق دانشگاه رازی

تزاحم دو ضرر یکی از عنوانهای مطرح شده در متون فقهی می باشد . این اصطلاح در حقوق ما عنوانی غریب است و حقوقدانهای کشورمان جز در موارد بسیار نادری از آن بحث نکرده اند .در این مقاله بر آن شدیم که تعریفی از تزاحم دو ضرر ارائه داده و سپس به بررسی مصادیق آن و تاثیراتی که این نوع تزاحم به لحاظ تنوع مصادیق دارد بپردازیم . یکی از مصادیق تزاحم دو ضرر موردیست که اشخاص برای دفع ضرر از خود معاملاتی را انجام می دهند. معاملات اضطراری و اکراهی از این نوع می باشند. در واقع در این گونه از معاملات، معامل با تزاحم دو ضرر مواجه می گردد. ضرر ناشی از انجام ندادن معامله و ضرر حاصل از انجام معامله ای که ممکن است برای او متضمن ضرری باشد که در صورت انشای معامله، تزاحم دو ضرر دارای آثاری است چنانکه در مزاحمت دو ضرر در معاملات اضطراری بی تاثیر است یعنی در صحت این معاملات خدشه ای وارد نمی نماید و در معاملات اکراهی باعث عدم نفوذ آن می گردد. این تفاوت به نوع ضرری بستگی دارد که منجر به انشای این گونه معاملات می گردد.

تزاحم ، تزاحم دو ضرر ، معامله اکراهی، معامله اضطراری.