براتعلی غلامی - اعضاء هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
مهدی فراوانی

بررسی نیازهای اکولوژیکی و زراعی گونه های بومی و در حال انقراض در اکوسیستم های طبیعی و زراعی به منظور کشت و اهلی کردن آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. به منظور بررسی خصوصیات اکولوژیکی گونه N. binaludensis با انتخاب رویشگاه مناسب موارد مربوط به عوامل اقلیمی، خاک، پوشش گیاهی، مراحل فنولوژی و همچنین میزان اسانس گونه ها در شرایط رویشگاه مطالعه گردید. درکشت زراعی نیز بذر به صورت مستقیم در پنج زمان مختلف (آذر، دی، بهمن، اسفند و فروردین) به صورت طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شد. پس از یادداشت برداری داده ها جمع آوری و در نهایت با استفاده از نرم افزار SAS‌ آنالیز شدند.نتایج بررسی رویشگاهی در مورد گونه N. binaludensis نشان داد که این گیاه عموما در دامنه ارتفاعی1900تا 3000 متر از سطح دریا و در مراتع نیمه استپی و کوهستانی رویش دارد و در خاک های سبک و سنگریزه ای با بافت شنی- لومی، غیر شور ، با PH‌ خنثی ، بدون گچ ، با میزان آهک کم و مواد آلی متوسط سازگاری است اثرات زمان کاشت بر ارتفاع گیاه، عملکرد محصول و اسانس معنی دار بود. درصد اسانس تحت تأثیر زمان کاشت قرار نگرفت. زمان کاشت چهارم و پنجم موفقیت آمیز نبود. در زمان کاشت اول بیشترین میزان محصول و اسانس تولید شد. میزان عملکرد محصول بسته به زمان کاشت بین حداقل 8/1008 کیلوگرم در هکتار و حداکثر 4/2156 کیلوگرم در هکتار نوسان داشت. میزان اسانس در کشت زراعی بین 8/1 درصدتا 03/2درصد و در رویشگاه 41/2 درصد تعیین گردید.

N. binaludensis ، کشت زراعی، عملکرد محصول، اسانس