بررسی عوامل موثر بر نرخ شهرنشینی در استانهای ایران: روش اقتصادسنجی فضایی

در مراحل مختلف تاریخی، کشورها اشکال مختلفی از شهرنشینی را با توجه به تاثیرات مختلف سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی و شرایط فرهنگی و سیستم­های اجتماعی توسعه داده­اند. مطاالعات تجربی در زمینه فاکتورهای موثر بر نرخ شهرنشینی، به منظور درک میزان، روند و الگوی شهرنشینی و همچنین پیامدهای آن در زمینه های اجتماعی و اقتصادی برای هدایت توسعه سالم و پایدار آینده شهرنشینی اهمیت دارد. راهبرد های رشد و توسعه نوین، با تمرکز بر شهرها، راه را برای تغییرات ساختاری- عملکردی هموار کرده است. امروزه شهرها با توجه به توسعه زیرساخت­های اقتصاد شهری، نقشی برجسته در اقتصاد جهانی و منطقه­ای بازی می­کنند. با توجه به رشد سریع شهرنشینی در ایران طی سال­های اخیر، بررسی عوامل موثر بر شهرنشینی از جنبه ­سیاست­گذاری در زمینه شهری مهم و ضروری است. هدف این مطالعه بررسی اثر عوامل موثر بر شهرنشینی در استان­های ایران با رویکردی اقتصادی طی دوره زمانی ۱۳۹۶-۱۳۸۵ با روش اقتصادسنجی فضایی ترکیبی است. نتایج بیانگر وجود خودهمبستگی فضایی و همچنین تایید مدل دوربین فضایی (SDM) در برابر سایر روش­های فضایی است. سایر نتایج نشان داد که ارزش افزوده بخش­های کشاورزی، صنعت و خدمات و نرخ بیکاری مناطق روستایی، اثرات مثبت و معنی­داری بر نرخ شهرنشینی در هر استان و استان­های مجاور داشته است. همچنین شاخص قیمت مناطق و مساحت زمین­های کشاورزی در مناطق روستایی اثر منفی و معنی­دار بر نرخ شهرنشینی داشته است. مطالعات آینده در این زمینه می­توانند به بررسی مقایسه­ای تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر نرخ شهرنشینی در استان­های مختلف به صورت انفرادی پرداخته و تفاوت­های منطقه­ای در نرخ شهرنشینی در مناطق مختلف را توضیح دهند.

Keywords:

شهرنشینی , اقتصادسنجی فضایی , ایران