مهدی بهمنی - دکترای مطالعات آمریکا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
جهاندار امیری - استادیار گروه روزنامه نگاری، دانشکده ارتباطات و رسانه، دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران
محمدقلی میناوند - دانشیار گروه مدیریت رسانه، دانشکده ارتباطات و رسانه، دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران

رشد فزاینده نقش ­آفرینی مهاجران بین المللی و سیر صعودی نفوذ آنها در نظام ­های دولتی و خصوصی، باعث شده این بازیگران نوظهور عرصه روابط بین الملل ظرفیت بیشتری برای تاثیرگذاری پیدا کنند. در میان طیف متنوع جوامع دور از وطن، دایاسپوراها در شمار تاثیرگذارترین بازیگرانی هستند که هم بر سیاست داخلی کشورها تاثیرگذارند و هم نقش ­های مهمی در حوزه ­های مختلف بین الملل به ویژه در حوزه تبادلات فرهنگی بر عهده دارند. این مقاله، در پی پاسخ دادن به این پرسش ­های کلیدی است که «دایاسپورای ایرانی چه ویژگی ‎ها و اهمیتی دارد، چه تاثیری در توسعه روابط ایران با سایر کشورها می ­تواند داشته باشد و در این عرصه شبکه های برون مرزی صداوسیما چگونه می توانند از ظرفیت های این جوامع در پیشبرد اهداف توسعه ملی بهره گیری کنند»؟ یافته ­های این پژوهش که با رویکرد کیفی از نوع توصیفی- تحلیلی و با مطالعه اسنادی و کتابخانه ­ای انجام شده، نشان می ­دهد که در دهه ­های اخیر این جوامع دور از وطن با روندی رو به رشد در چهار زمینه بنیادین سیاست گذاری یعنی سیاسی- امنیتی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و علمی-فنی تاثیرگذار بوده ­اند. جوامع دیاسپورای ایرانی از ظرفیت­ های قابل توجهی برخوردارند که می­ توانند از جنبه ­های مختلف در خدمت حل مشکلات ایران قرار بگیرند. رسانه های برون مرزی ایران با اتخاذ راهکارهای مختلف و عملیاتی کردن ارتباط با جوامع ایرانی خارج از کشور، می توانند نقش موثری در این زمینه ها ایفا کنند.

ایرانیان خارج از کشور, دایاسپورا, مهاجرت, دیپلماسی عمومی, رسانه برون مرزی