جلال رحیمیان - Professor, Language and Linguistic Department, Faculty Member of Shiraz University, , Shiraz, Iran
شیوا احمدی - Invited Teacher of International Imam Khomeini University, Translation Department, Qazvin, Iran
فاطمه فروغان گرانسایه - PhD Candidate of linguistics, Shiraz University, Language and Linguistic Department, Shiraz, Iran

جستار حاضر در چارچوب نظریه نمود معنایی واژگانی لیبر (۲۰۰۴) به مقایسه بررسی نقش معنایی پیشوندهای منفی ساز «نا» و «بی» در فارسی میپردازد. پایه گذار این نظریه با استفاده از شش مشخصه معنایی، نقش معنایی عناصر واژی ازجمله وندها و عملکرد آن ها را در فرایندهای ترکیب، اشتقاق و تغییر مقوله بررسی میکند. در این پژوهش داده های موردبررسی از نسخه ۲ پیکره همشهری استخراج شده اند و براساس نوع و معنای مقوله پایه چندمعنایی وندهای «نا» و «بی» موردبررسی قرار گرفتهاند و با یکدیگر مقایسه میشوند. بررسی دادههای پژوهش حاکی از آن است که معانی متفاوت نفی در کلمات دارای پیشوند «نا» به دلیل اصل همنمایگی است. البته، این اصل درمورد برخی از کلمات منفی پاسخ گوی معنای حاصل، نیست و برای توجیه معانی منفی این کلمات باید اصل همنمایگی را کنار بگذاریم و به مشخصههای معنایی پایه توجه کنیم؛ البته این موضوع درمورد وند «بی» صدق نمیکند و معانی حاصل از آن از طریق اصل همنمایگی توضیح داده میشود. همچنین، مشخص شد که هر دوی این وندها به جز در مواردی معدود، وندهای صفتساز هستند.  

Keywords: Lieber's approach, Negative prefix, Co- indexing principle, Semantic features, رویکرد لیبر, وند منفی ساز, اصل هم نمایگی, مشخصه های معنایی.