زهرا قاسمی
علی اصغر شهابی

به منظور بررسی اثر پتاسیم و روی با کادمیم در ریشه، ساقه، برگ و میوه گیاه گوجه فرنگی، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به اجرا در آمد. فاکتور اول سه سطح روی (۸/۸۸، ۶/۱۷۷ و ۲/۳۵۵ میکروگرم در لیتر) و فاکتور دوم سه سطح پتاسیم (۲۵۵، ۵۱۰ و ۱۰۲۰ میلی گرم در لیتر) بود. در این آزمایش، محلول غذایی پایه (محلول هوگلند) در تمامی تیمارها حاوی غلظت ۲۰ میکرومولار کادمیم بود. در دوره دوم برداشت، غلظت کادمیم، پتاسیم و روی در اندام های مختلف گیاه شامل ریشه، ساقه، برگ و میوه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش غلظت روی در محلول غذایی تاثیر معنی داری بر غلظت کادمیم و پتاسیم در ریشه نداشت؛ لیکن سبب افزایش غلظت روی در ریشه گردید. در ساقه، کاربرد روی سبب افزایش غلظت کادمیم و روی شد؛ اما تاثیری بر غلظت پتاسیم نداشت. در برگ، غلظت پتاسیم و کادمیم افزایش یافت؛ لیکن تاثیری بر غلظت روی مشاهده نگردید. در میوه نیز غلظت هیچ کدام از سه عنصر روی، پتاسیم و کادمیم تحت تاثیر افزایش غلظت روی در محلول غذایی قرار نگرفت. افزایش غلظت پتاسیم در محلول غذایی تاثیر معنی داری بر غلظت کادمیم، روی و پتاسیم در ریشه نداشت. در ساقه، تنها غلظت روی افزایش یافت. لیکن در برگ، سبب کاهش معنی دار کادمیم همگام با افزایش غلظت پتاسیم شد. در میوه نیز پتاسیم تنها سبب افزایش غلظت روی گردید. اثر متقابل پتاسیم و روی تنها بر غلظت پتاسیم ریشه و غلظت روی در میوه معنی دار بود. به طور کلی، در شرایط آزمایش حاضر، در گیاه گوجه فرنگی، روی و کادمیم اثر متقابل مثبت (هم-افزایی) و پتاسیم و کادمیم دارای اثر متقابل منفی (ضدیتی) می باشند.

Heavy metals, Nutrient elements, Synergistic effect, Antagonistic effect., عناصر سنگین، عناصر غذایی، هم افزایی، اثر ضدیتی