تحلیل محتوای اسناد سیاست گذاری در حوزه کتابخانه های عمومی ایران

هدف: هدف از این پژوهش تعیین مقوله‫ها و موضوعاتی است که در حوزه کتابخانه­ های عمومی جمهوری اسلامی ایران، موردتوجه سیاست گذاران ملی بود. این پژوهش در نظر دارد با تحلیل محتوای اسناد خط مشی ‎گذاری، مسائلی را شناسایی کند که سیاست‫گذاران درصدد یافتن راه‫حل برای آن‫ها بوده‫اند. روش: این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. جامعه و نمونه پژوهش شامل متن سیاست ها، قوانین و مقرراتی است که در حوزه کتابخانه‫های عمومی به تصویب نهادهای سیاست‫گذار در جمهوری اسلامی ایران رسیده‫اند. در این خصوص، نه مصوبه مهم که به‫طور خاص کتابخانه‫های عمومی را مدنظر قرار داده‫اند، مورد بررسی و تحلیل قرار می‫گیرد. برای کدگذاری نیز از نرم ­افزار تحلیل داده‫های کیفی MAXQDA استفاده شده است. به منظور تضمین صحت و قابلیت اعتماد این پژوهش از ملاک های اعتبارپذیری، قابلیت اطمینان، قابلیت انتقال و تاییدپذیری استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در اسناد مصوب برای پنج مسئله «سیاست‫های ترویج خواندن»، «مدیریت امور اداری و مالی کتابخانه‫های عمومی کشور»، «ساخت و توسعه کتابخانه‫های عمومی کشور»، «مدیریت ارائه خدمات کتابخانه‫ای در کتابخانه‫های عمومی کشور» و «تعیین بازیگران اداره کتابخانه‫های عمومی در کشور» مورد توجه قرار گرفته است. بررسی اسناد نشان داد که موضوع سیاست‫های ترویج خواندن در سند نهضت مطالعه مفید و مصوبه شورای فرهنگ عمومی درباره ترویج فرهنگ کتاب و کتاب­خوانی مورد توجه بوده و بازیگران و ذی­نفعان متعددی در این دو سند مورد توجه سیاست­گذاران بوده است. سایر مصوبات، سه موضوع دیگر را تحت پوشش قرار داده‫اند. همچنین، نقش بازیگران و ذی نفعان مختلف در ارتباط با کتابخانه ­های عمومی، طبق مفاد مصوبات، بررسی و طبقه‫بندی شد.

Keywords:

National policy , Content analysis , Public libraries , Iran Public Libraries Foundation , policy documents , سیاست‫گذاری ملی , کتابخانه عمومی , تحلیل محتوا