بابک متشرع زاده
غلامرضا ثواقبی

اسید فیتیک، شکل عمده فسفر آلی ذخیره ای در دانه غلات و حبوبات بوده و توانایی زیادی برای تشکیل کمپلکس با فلزات و برخی یون های معدنی نظیر آهن، روی و کلسیم دارد. در نتیجه، این عناصر را به صورت کمپلکس های غیر محلول در آورده و قابلیت جذب آنها را برای انسان کاهش می دهد. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات نسبت مولی اسید فیتیک به روی و غلظت عناصر غذایی در ارقام مختلف لوبیا قرمز در شرایط مصرف بهینه کود (بر اساس نتایج آزمون خاک) و در چند دوره زمانی بعد از گل دهی در گلخانه اجرا گردید. تیمارهای مورد آزمایش شامل پنج رقم لوبیا قرمز (اختر، ناز، درخشان، گلی و صیاد)، با دو سطح کودی (شاهد و مصرف بهینه عناصر) و سه مقطع زمانی (۱۲، ۲۲ و ۳۲ روز بعد از گل دهی، به ترتیب T۱، T۲ و T۳) در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی بود. صفات مورد بررسی غلظت عناصر غذایی فسفر، پتاسیم، آهن و روی و نیز نسبت مولی اسید فیتیک به روی در دانه ارقام مختلف لوبیا بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر رقم، کود و زمان بر غلظت روی، آهن، پتاسیم، فسفر و نسبت مولی اسید فیتیک به روی دانه در سطح ۱% معنی دار بود. هم چنین، بیشترین غلظت روی در رقم گلی در زمان T۳ اندازه گیری شد. نسبت مولی اسید فیتیک به روی در تیمار مصرف بهینه کود در زمان های T۱، T۲ و T۳ در رقم گلی به ترتیب ۱/۱۱، ۴۹/۱۰ و ۹۹/۷ به دست آمد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که مصرف بهینه کود موجب کاهش نسبت مولی اسید فیتیک به روی گردید که این امر می تواند در ارتقای سطح سلامت افراد جامعه از طریق بهبود قابلیت جذب عناصر غذایی مورد نیاز انسان موثر باشد. بررسی های بیشتر در شرایط مزرعه توصیه می گردد.

Complex formation, Balanced fertilization, Nutrients, Organic phosphorus., تشکیل کمپلکس، تغذیه متعادل، عناصر غذایی، فسفر آلی