غلامرضا فدائی - University of Tehran
سید احمد فیروزآبادی - University of Tehran
رحمان ابراهیمی - Iran Public Libraries Foundation

هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش کتابخانه های عمومی در افزایش سرمایه اجتماعی و مولفه های لازم برای ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی در آنهاست. روش: در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای استفاده شده است. در پژوهش حاضر چهار کتابخانه از کتابخانههای عمومی شهر تهران که درجه بهتری دارند انتخاب شده و سپس به روش نمونهگیری نظری، ۴۱ عضو کتابخانه، ۱۶ کتابدار و ۵۳ شهروند از جامعه استفادهکننده از کتابخانهها انتخاب شدند. دادههای مورد نیاز این پژوهش از طریق مشاهده و مصاحبه نیمه طراحی شده با اعضای نمونهها گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل دادههای بهدست آمده و رسیدن به نظریه از روش رمزگذاری نظری استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در حال حاضر کتابخانههای عمومی نتوانستهاند نقشی اساسی در ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی شهروندان داشته باشند. نتایج پژوهش نشان داد عواملی که باعث کمبود سرمایه اجتماعی در کتابخانههای عمومی بودهاند شامل کمیت و کیفیت پایین خدمات کتابخانهای، تعاملات اجتماعی اندک در کتابخانههای عمومی، عدم دسترسی یکسان افراد جامعه به اطلاعات و عدم اعتماد مردم به سازمانهای ادارهکننده کتابخانههای عمومی است. اصالت/ارزش: این پژوهش اولین پژوهشی است که به بررسی نقش کتابخانههای عمومی در افزایش سرمایه اجتماعی پرداخته است و با توجه به استفاده از راهبرد نظریه زمینهای، این پژوهش به تولید نظریه و بیان مولفههای لازم برای ایجاد سرمایه اجتماعی توسط کتابخانههای عمومی انجامیده است.  

Social assets, Public libraries, Social reliance, Social interaction, Underlying theory., سرمایه اجتماعی, کتابخانه عمومی, اعتماد اجتماعی, تعامل اجتماعی, نظریه زمینه ای.