بررسی چالش های نواندیشی دولت مدرن و ارزیابی حقوقی دولت مشروطه در عصر مشروطه

باورود تجدد به ایران بسیاری ازروشنفکران پیشامشروطه به طرح ایده اصلاحات در جامعه ایران پرداختند. آنها عقیده داشتند که جامعه باید از طریق تحول فکری به مدرنیته برسد. با تبیین علل عقب ماندگی ایران به دنبال چارهای برای حل این مشکل پرداختند که در این راستا به تفاوت میان اصول و مبانی حکومت در غرب و ایران پی بردند. روشنفکران به دلیل آشنایی با مولفه های دولت مدرن به طرح اندیشه حکومت مندی مدرن روی آوردند.جنبش مشروطه خواهی ایرانیان با صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه قاجار وارد مرحله جدیدی شد. این مرحله را به درستی ، باید دوره شکل گیری نظام سیاسی جدید بر پایه درک نخبگان سیاسی از دولت در معنای جدید و چالش های عملی نیروهای سیاسی تلقی کرد. در این دوره که تا پایان عمر مجلس اول ادامه یافت ، صورت بندی حقوقی و مراحلی از شکل یابی عملی نظام جدید سیاسی پدیدار گردید. ایرانیان در این دوره زندگی در فضای سیاسی جدیدی را تجربه کردند و در این تجربت رفتارهایی چهره نمود و سیرتی از وقایع تاریخی پدیدار شد که فصل ممیز تاریخ قدیم و جدید ایران را رقم زد. شناخت صف بندی نیروهای سیاسی و تعاملات و چالش های آنان از یک سو و منطق رفتار سیاسی جناح های سیاسی از دیگر سو، مهم ترین مساله در روند تحولات سیاسی این دوران است . از اینرو در این مقاله سعی شده است ابعاد و وجوه مختلف ماهیت چالش های سیاسی در مشروطیت ایرانیان بازشناخته شود. سال های پایانی سلسله قاجار به ویژه هنگام به وجود آمدن مشروطه، برابر است با ورود ایران به عصر فیزیک و مکانیک قدرت که پیش از آن به شکل سیستمی و کارکردی سابقه نداشته است. در این فضای بحرانی که تمامیت ارضی ایران در حال نابود شدن بود، برخی از متفکران ایرانی، شیوه های جدیدی از ساماندهی امر سیاسی را معرفی کردند. با چینش ساختارها و نهادهای بیرونی، می توان سیاست را به گونه ای در بعد داخلی و خارجی نظم داد که صلح، رفاه و شادی و قدرت را برای واحدهای سیاسی به ارمغان آورد.

Keywords:

واحد های سیاسی , عصر مشروطیت , چالش های سیاسی , روشنفکری