عباس دبیرلو - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات روسیه، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران

یکی از مسائل مهم جمهوری اسلامی ایران در شرایط تحریم های غربی و تنش های سیاسی درخاورمیانه، سیاست این کشور در خصوصکشورها و مناطق مجاور یا به تعبیری همسایگان خود است. یکی از کاراترین ابزار سیاست خارجی کشور ایران در قبال همسایگان خود،سیاست موسوم به همسایگی (سیاست همسایگی) است که در حقیقت نقطه عطف سیاست خارجی؛توسعه اقتصادی،روابط تجاری و امنیتیایران بوده و هدف اصلی آن ایجاد حلقه ای از دوستان و توسعهء آن با تاکید بر ثبات اقتصادی و سیاسی می باشد. هدف اصلی از این تحقیقتبیین سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران در راستای دست یابی به اهداف مورد نظر این کشور خواهد بود. بدین منظور با استفاده ازروش توصیفی و تحلیل داده های ثانویه، اتحادیه اقتصادی اوراسیا که شامل: پنج کشور قفقازجنوبی، آسیای مرکزی و اروپای شرقی است بهعنوان نمونه بررسی می شود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که اگر چه اقداماتی چون ایجاد موافقتنامه موقت تجاری بین ایران و اتحادیهاقتصادی اوراسیا از آبان ۱۳۹۸ اجرایی شده است اما به دلایل ؛ ناسازگاری منافع و اهداف اتحادیه در کشورهای عضو؛نبود چشم انداز عضویتدائم در اتحادیه؛فقدان انگیزه های قابل ملاحظه وکارایی لازم در کل سیاست همسایگی محقق نشده است. برای بهبود ابزار سیاست همسایگیدر روابط ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در کنار کارگروه های تعریف شده در موافقتنامه موقت تجاری ایران و اتحادیه ،برنامه ریزی راهبردیدر جهت کاراتر سازی سیاست همسایگی با کشورهای شمالی ، افزایش روابط سیاسی ،بازتعریف منافع اقتصادی و سیاسی با هر یک از اعضایاتحادیه پیشنهاد می شود.

سیاست همسایگی، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ایران، نهادگرایی لیبرال