عصمت محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شاهرود
حمیدرضا اصغری - اعضا هیات علمی دانشگاه صنعتی شاهرود
احمد غلامی
حمید عباسدخت

به منظور مطالعه تأثیر تلقیح همزمان میکوریزا و کود زیستی فسفاته بارور-2 در سطوح مختلف فسفر بر نخود رقم هاشم آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در قالب اسپلیت پلات فاکتوریل با طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی دانشگاه صنعتی شاهرود انجام شد. فاکتور اصلی در سه سطح 0، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار کود سوپرفسفات تریپل و فاکتورهای فرعی شامل دو سطح عدم تلقیح و تلقیح میکوریزا (Glomus intraradices) و دو سطح عدم تلقیح و تلقیح بارور-2 بودند. 97 روز پس از کاشت وزن خشک کل، تعداد غلاف، ارتفاع بوته، سطح برگ و نسبت ریشه به اندام هوایی مورد بررسی واقع شد. نتایج حاصله نشان داد افزایش فسفر خاک وزن خشک کل، تعداد غلاف و نسبت ریشه به اندام هوایی را به طرز معنی‏داری افزایش داد و میکوریزا نیز وزن خشک کل را به میزان 92/11 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. اثر متقابل فسفر و میکوریزا تنها بر وزن خشک کل معنی‏دار بود. اثر متقابل فسفر و بارور-2 بر روی تمام صفات به جز مساحت برگ معنی‏دار بود و استفاده توأم آنها باعث کاهش صفات گردید. اثر متقابل سه گانه فاکتورهای مورد آزمایش بر روی وزن خشک کل و مساحت برگ معنی‏دار شد. نتایج بدست آمده بیانگر اثر مثبت میکوریزا و تأثیر منفی افزایش فسفر خاک به صورت کاربرد کودهای شیمیایی در کاهش عملکرد میکروارگانیزم‏های مفید خاک است.

کود فسفر، کود زیستی فسفاته بارور-2، میکوریزای آرباسکولار، نخود