مسلم انصاری نسب - استادیار گروه اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه ولی عصر، رفسنجان

قیمت ارز از دیرباز در اقتصاد ایران نقش مهمی را ایفا نموده و بر متغیرهای اقتصادی تاثیرگذار بوده است. به ویژه نوسانات نرخ ارز با تاثیر بر قیمت های نسبی، کل اقتصاد یک کشور را تحت تاثیر قرار داده و در ادامه بخشهای اقصادی آن را دچار تغییر مینماید. لذا در پژوهش حاضر سعی در اندازه گیری تاثیرات شوک های ارزی بر اقتصاد ایران شده است. در این راستا ابتدا شوک های ارزی با استفاده از الگوی واریانس ناهمسانی شرطی اتورگرسیو تعمیم یافته محاسبه شده و سپس با استفاده از روش دادگان پانل تاثیر این شوک ها بر بخش های اقتصادی کشور ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که سرمایه، نیروی کار و تکنولوژی تاثیر مثبتی بر تولید در اقتصاد ایران داشته اما نوسانات ارزی اثر منفی بر بخش های مذکور بر جای گذاشته است. ضریب متغیر سرمایه بیش از ۰.۴۶۳ و نیروی کار نیز بیش از ۰.۵۳۱ بوده است. ضریب بدست آمده برای شوک های ارزی از الگوی واریانس ناهمسانی شرطی اتورگرسیو تعمیم یافته، ۰.۰۰۵ می باشد. این نشان گر آن اس که یکی از منابع نوسانات رشد اقتصادی در ایران جهش نرخ ارز بوده و نوسانات این متغیر تاثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته است. مهمترین دلایل این آثار منفی را می توان تغییر قیمت های نسبی، وارداتی بودن تجهیزات این بخش ها، دولتی بودن و ارتزاق از درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت دانست. لذا توجه به این تاثیرات منفی و اتخاذ سیاست هایی جهت جلوگیری از این آثار مخرب، هوشیاری سیاست گذاران اقتصادی را طلب می نماید. لذا توصیه میش ود سیاستگذاران اقتصادی و تصمیم گیران کلان اقتصادی، برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و با ثبات، سیاست هایی جهت کنترل شوک های نرخ ارز به کار گیرند که این از وظایف نهادی مانند بانک مرکزی استکه سیاست های پولی را در راستای کنترل نوسانات ارزی به کار گیرد.

شوک های نرخ ارز، الگوی واریانس ناهمسانی شرطی اتورگرسیو تعمیم یافته، دادگان پانل، رشد اقتصادی