آسیب شناسی توزیع ساختاری نامناسب جمعیت در ایران

موضوع جمعیت و مهمتر از آن، ساختار مناسب جمعیت، یکی از موضوعات اساسی و تعیین کننده در دستیابی به اهداف اقتصادی کشورها، از جملهرسیدن به اهداف رشد و توسعه می باشد . بررسی و آسیب شناسی این مهم با توجه به شرایط پیچیده و حساس کنونی کشور که از یک سو با کاهش نرخزاد و ولد و پیر شدن جمعیت ، افزایش بی رویه جمعیت شهری به دلیل مهاجرت روستاییان و تبعیض های جنسیتی و از طرف دیگر با شرایط نامساعداقتصادی خانوارها مواجه است؛ امری ضروری به نظر می رسد؛ لذا با توجه به اهمیت و ضرورت بررسی این موضوع در ایران، قصد داریم در این پژوهش بهآسیب شناسی و بررسی پیامدهای توزیع ساختاری نامناسب جمعیت ایران در سه بعد ساختار سنی، پراکندگی جغرافیایی (شهری و روستایی) و تبعیضجنسیتی بپردازیم.درباره ساختار سنی جمعیت ایران می توان گفت؛ در پی کاهش شدید نرخ باروری در بین خانوارهای ایرانی و وارونه شدن هرم سنی ایرانیان، جامعه ایرانیدر معرض تهدید بحران سالمندی جمعیت قرار گرفته است. تغییر ساختار سنی جمعیت، تبعات اقتصادی زیادی ازجمله افزایش تعداد مستمری بگیراندولت و درنتیجه ورشکستگی صندوقهای بازنشستگی، کاهش میزان تولید در پی کاهش میزان نیروی کار جوان و فعال، نیاز به استفاده از نیروی کارخارجی و مهاجر و تغییر الگوی مصرف جامعه، از جامعه مصرف کننده جوان به جامعه محتاط و پرهیزکننده سالمند، کاهش سطح پس انداز و سرمایهگذاری در جامعه و در نهایت کاهش رشد اقتصادی و اخلال در مسیر توسعه را خواهد داشت.یکی دیگر از اجزای ساختار جمعیتی، پراکندگی جغرافیایی جمعیت، در قالب جمعیت شهری و روستایی است. گسترش صنعت ماشینی و رواج تجارت،احداث شهرها و شهرکها و توسعه راهها و رواج وسایل نقلیه گوناگون، دوره تازهای ازتحول و جابجایی جمعیت را از روستاها به شهرها به همراه داشتهاست. به این ترتیب شهرها توسعه یافته و با مهاجرت روستاییان به شهر، روستاها کوچکتر شده و به این ترتیب مهاجرت از روستا به شهر، باعث عقبماندگی و از بین رفتن روستاها شده است که این امرموجب وخامت بیکاری، افزایش تورم، افزایش قیمت مسکن به ویژه درکلانشهرهای ایران شده استکه این معضلات، خود بر کاهش رشد اقتصادی موثر می باشند.در خصوص تبعیض جنسیتی نیز می توان گفت، دو جنس زن و مرد در سه بعد جسمانی، روانی و استعداد، وجه تمایزهای احتمالی دارند. اما تبعیضآموزشی و تبعیض در استخدام و دستمزد در خصوص زنان ، منجر به کاهش متوسط سرمایه انسانی جامعه میشود و در نهایت کاهش سرمایه انسانینیز بالطبع باعث کاهش رشد اقتصادی و اخلال در مسیر توسعه می گردد .