سعاد جرفی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست
افشین تکدستان - استادیار دانشگاه جندی شاپور اهواز
فروزان فرخیان - استادیار دانشگاه علوم و تحقیقات خوزستان

یکی از منابع تولید پسماندها مواد زائد دفعی حاصل از صنایع دامداری می باشد که مقدار و ترکیب آن درواحد زمان بسیار متغیر بوده و بستگی به عواملی از قبیل وزن حیوان گونه سن اندازه حیوان نوع آب و غذای مصرفی شرایط آب و هوایی و مدیریت نگهداری دام دارد مدیریت پسماندهای دامداری همانند سایر پسماندها از مرحله تولید ذخیره سازی جمع آوری حمل و نقل تا مرحله تصفیه و استفاده مجدد درنهایت مرحله دفن بهداشتی می باشد اگرچه پسماندهای دامی دارای مواد مغذی از قبیل نیتروژن فسفر پتاس و همچنین درصد بالای مواد آلی می باشد اما ممکن است حاوی عوامل بیماریزای منتقله از دام به انسان نیز باشد که درنتیجه درمراحل مختلف مدیریت از مرحله تولید جمع آوری تا نهایت دفع و استفاده مجدد از پسماند علاوه بر آلودگی محیط زیست سلامت و بهداشت عمومی را به مخاطره بیاندازد میزان کل مواد زائد تولیدی به ازای هر راس گاو با وزن 360 تا 600 کیلوگرم به میزان 18 تا 45 کیلوگرم در روز می باشد که میزان کل ازت فسفر و پتاس و جامدات فرار به ترتیب 7/8 و 1/2 و 1/8 و 82 درصددرکل جامدات می باشد و میزان بیوگاز تولیدی به ازای هرکیلوگرم پسماند دامی 90 الی 310 لیتر برآورد می شود.

پسماند صنایع دامداری، کود بیوگاز، جامدات فرار، نیتروژن فسفر