سمیه علیرضایی - دکتری تخصصی بهداشت باروری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
رباب لطیف نژاد رودسری - استاد گروه مامایی، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران. استاد گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: تلفیق نتایج کارآزمایی ها با عملکرد بالینی چالش محسوب می شود. نقد این مطالعات به تصمیم گیری کمک می کند. به این منظور مطالعه حاضر با هدف ارزیابی نقادانه کارآزمایی های بالینی منتشر شده در زمینه "تاثیر فرآورده های گیاهی بر استریای بارداری" انجام شد. روش کار: در این مرور نقادانه متون، مقالات کارآزمایی بالینی منتشر شده در بازه سال های ۲۰۱۷-۱۹۷۲ در رابطه با تاثیر استفاده از فرآورده های گیاهی بر کاهش استریای بارداری در پایگاه های اطلاعاتیWeb of Science ، PubMed، Embase،Scopus ، Google Scholar، SID، Magiran و با استفاده از کلمات کلیدی (Striae gravidarum OR Striae OR Stretch Marks)، (Prevention OR Treatment OR Control)، (Cream OR Gel OR Oil) (استریا یا استریای بارداری یا خطوط حاملگی)، (پیشگیری یا درمان یا کنترل) و (کرم یا ژل یا روغن) بررسی شدند. در ارزیابی مقالات از آخرین ویرایش چک لیست کانسورت (۲۰۱۸) استفاده شد. محدوده امتیازدهی مقالات ۴۵-۰ بود. مقالات بر اساس امتیاز کسب شده به سه دسته ضعیف، متوسط و خوب طبقه بندی شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۲۲) انجام شد. یافته ها: از ۱۴ مقاله مورد بررسی، میزان انطباق کلی کیفیت مقالات مورد بررسی با معیار کانسورت (۲۰۱۸)، ۴۶% برآورد شد. در مجموع بیشترین نقص در قسمت مشارکت ذی نفعان و بعد از آن روش کار بود. میانگین کلی نمرات مقالات ۱۸/۷±۸۶/۲۰ از حداقل و حداکثر ۳۳-۹ بود. نتیجه گیری: کیفیت گزارش کارآزمایی های بالینی بررسی شده در زمینه تاثیر استفاده از فرآورده های گیاهی بر کاهش استریای بارداری در حد مناسب و مطلوبی نمی باشد. از آنجایی که بیشترین نقص در قسمت روش کار بود، توصیه می شود با استفاده از متخصصین آمار و متدولوژی و ابزارهای استاندارد مانند کانسورت، جهت خودارزیابی مقالات، این مشکلات رفع شود.

ارزیابی نقادانه, استریای بارداری, کارآزمایی بالینی تصادفی