سید محسن بنی جمالی - رئیس گروه مطالعات مدیریت، مرکز مطالعات راهبردی وزارت ورزش و جوانان
محمد توکل - استاد جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

با توجه به نقش در حال گسترش اینترنت در فضای رسانه ای مقاله حاضر به واکاوی وضعیت صنعت روزنامه در ایران و جهان و تحولات آن پرداخته است. مبنای مطالعه واکاوی آن جنبه هایی از صنعت روزنامه است که با تغییر فضای رسانه ای از چاپی به مجازی دستخوش تحول شده است؛ از جمله «تغییر رابطه یک طرفه بین سه عامل تولید، مصرف و تبلیغات»، «بازشدن بسته محتوا»، «تغییرات مربوط به دوره ای بودن انتشار»، «استاندارد بودن محتوای خبری» و «مرجعیت رسانه چاپی». مقاله ضمن اشاره به مشکلات ساختاری صنعت روزنامه در ایران و نیز گسترش نفوذ اینترنت در حوزه رسانه های خبری نشان می دهد که هنوز روزنامه چاپی مرجعیت خود را حفظ کرده است. علیرغم آن اینترنتی شدن فضای خبری در ایران به واسطه «باز کردن بسته محتوای روزنامه بخشی از بازار روزنامه را از آن منتزع ساخته و درآمد های انحصاری روزنامه ها را در آن حوزه ها به سوی رسانه های جدید سوق داده است. هر چند روزنامه ها با اقداماتی از جمله برخط شدن و چند رسانه ای شدن در پی رفع مشکلات ناشی از این تغییرات برآمده اند اما موفقیت ها محدود بوده است. گره های ساختاری و خلاء های قانونی موجود به همراه دولتی بودن یا وابستگی بسیاری از روزنامه ها به بخش دولتی و نیز سیاست زدگی صنعت روزنامه اثر این مشکلات را مضاعف ساخته است. حاصل باعث تضعیف روزنامه نگاری رسمی و کاهش نفوذ آن شده است. محتمل است محدود شدن نفوذ روزنامه ها، فضای کنش سیاسی را از اشکال رسمی و استاندارد به حوزه های غیراستاندارد و غیررسمی براند.

روزنامه, اینترنت, افول روزنامه, شبکه های اجتماعی, تبلیغات