الهام قصیدیان - پژوهش گر ارشد، پژوهشگاه موزه نئاندرتال آلمان

کتاب دست­افزارهای سنگی در فرگشت انسان از سری کتاب­های جان شی برای آفریدن روشی نوین در تحلیل دست­افزارهای­سنگی است. این بار، وی با رویکردی تازه، نه از دید یک باستان­شناس صرف، بلکه از دید یک دیرین­انسان­شناس، در تلاش برای پاسخ­دادن به پرسش­های مربوط به فرگشت رفتار انسان، به کمک روش­های باستان­شناسانه است. اگرچه دست­افزارهای­سنگی برای درک فرگشت انسان، امکان بالقوه بالایی دارند، اما برخی رویکردها و چارچوب­های باستان­شناسی سنتی در تحلیل آن­ها، مانع از درک این فرگشت می شوند. وی در جای­جای کتاب بر نظر خود تاکید می­نماید که باستان­شناسان باید رویکرد سنتی خود را تغییر داده و در مطالعه فرگشت انسان و رفتار او بر اساس دست­افزارهای­سنگی، روش­های نوینی بیابند. این روش­های نوین می­تواند دیرین­انسان شناسان، متخصصان علم ژنتیک­دیرینه و باستان­شناسان را گرد یک آورده و منجر به کسب نتایج بهتری در درک رفتار انسان شود. این هدف نویسنده و تلاش ارزشمند وی قابل تقدیر است. اما آیا وی به چنین رویکرد نوینی در کتاب خود دست یافته است؟ تا چه میزان رویکرد نویسنده در این کتاب به دستیابی به این هدف نزدیک شده است؟ مروری بر این کتاب نشان می­دهد که هنوز راه درازی در پیش است تا بتوانیم رفتار و چرخه فرگشت انسانی را از راه مطالعه دست­افزار­سنگی درک نماییم. کتاب با پرسش­های فراوان و بدون پاسخ به پایان می­رسد و خوانندگان را با این پرسش بر جای می­گذارد که آیا نویسنده توانسته از رویکرد باستان­شناسانه سنتی، که خود در سراسر کتاب منتقد آن بوده و تلاش برای یافتن جایگزینی برای آن داشته، رها شود؟

دست افزارهای سنگی, پلیستوسن, هولوسن, انسان ریخت, فرگشت انسان, دیرین انسان شناسی