مالک بهادری مقدم - گروه عاوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
شهریار کارگر - دانشگاه شیراز
میثم کنعانی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
گلناز تاسلی - استادیار بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری. سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج

سابقه و هدف: شیر خام کامل ترین خوراک در تغذیه گوساله های شیرخوار است، اما با توجه به هزینه های تمام شده استفاده از خوراک های مایع ارزان تر مانند جایگزین های شیر، آغوز اضافی، شیر انتقالی و شیر ضایعاتی در تغذیه گوساله باعث حداکثر سوددهی می شود. در این پژوهش اثر جایگزینی شیر انتقالی به ‎جای شیر حذفی (شیر ضایعاتی، آنتی بیوتیکی) بر مصرف مواد مغذی و رفتار خوراک و الگوی نشخوار گوساله های شیری هلشتاین بررسی شد. مواد و روش ها: تعداد ۸۴ راس گوساله نوزاد ماده هلشتاین ابتدا از روز سوم تولد با میانگین وزنی ۵۶/۰ ± ۸/۳۵ کیلوگرم به طور تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. تیمارهای آزمایشی شامل ۱- گروه شاهد که شش لیتر شیرضایعاتی روزانه دریافت می کردند، ۲- گروه نیم لیتر شیر انتقالی به همراه پنج و نیم لیتر شیر ضایعاتی، ۳- گروه یک لیتر شیر انتقالی به همراه پنج لیتر شیر ضایعاتی و ۴- گروه دو لیتر شیر انتقالی به همراه چهار لیتر شیر ضایعاتی. که هر چهار گروه به مدت ۲۱ روز تغذیه شدند. پس از آن تا پایان ۶۰ روزگی همه ی گروه ها تنها شش لیتر شیر ضایعاتی دریافت نمودند. مصرف روزانه خوراک، الگوی مصرف اندازه ذرات خوراک آغازین و شاخص انتخاب اندازه گیری و رفتارهای خوراک خوردن ثبت شد. یافته ها: نتایج نشان داد که برهم کنش دوره و سطح شیر انتقالی و نیز عامل سطح شیر انتقالی اثری بر مصرف مواد مغذی خوراک آغازین نداشت. اما مصرف ماده خشک، پروتئین خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، کربوهیدرات های غیر الیافی و چربی خام خوراک آغازین در تمام گروه های آزمایشی در دوره پس از شیرگیری بیشتر از دوره پیش از شیرگیری بود. داده های شاخص انتخاب نشان داد که گوساله ها ذرات خوراک با اندازه ۳۶/۲ میلی متر را بیشتر از سایر ذرات الک انتخاب کردند و گوساله های تیمار شاهد بالاترین رقم این انتخاب را به خود اختصاص دادند. بین گروه های آزمایشی تفاوت معنی داری در میزان مصرف مواد مغذی در سطح الک های مختلف وجود نداشت. برهم کنش دوره و سطح شیر انتقالی اثری بر رفتار و الگوی مصرف خوراک و نشخوار نداشت، اما فاصله بین وعده غذایی خوردن خوراک تحت تاثیر دوره و سطح شیر انتقالی قرار گرفت، به نحوی که گوساله های تغذیه شده با یک لیتر شیر انتقالی بیشترین فاصله بین وعده غذایی را به خود اختصاص دادند. هم چنین، گوساله های تغذیه شده با دو لیتر شیر انتقالی بیشترین زمان خوردن را داشتند. نتیجه گیری: یافته های این آزمایش نشان داد می توان از شیر انتقالی به عنوان جایگزین شیر در جیره های گوساله های شیری استفاده کرد، بدون این که بر مصرف ماده خشک و رفتار خوردن اثر منفی داشته باشد.

انتخاب خوراک, شیر انتقالی, گوساله شیری, نشخوار