الهه ستوده پور - دانشجوی دکتری ادبیات تطبیقی، دانشگاه نانت، نانت، فرانسه دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
محمدرضا نجاریان - استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
یدالله جلالی پندری - استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

«خلاقیت» در ادبیات تطبیقی عبارت است از تفاوت بین تقلید کردن و تاثیر پذیرفتن و نویسنده خلاق به کسی گفته می شود که از آثار دیگران الهام بگیرد و آنچه را که از دیگری وام گرفته، در ساخت اجتماعی و فرهنگی جامعه خود به شیوه ای نو بپروراند. بومی کردن یا «از آن خود کردن» مضامین ادبیات سایر ملت ها، نه تنها امری مذموم نیست بلکه نقش مهمی در غنی کردن ادبیات ملی ایفا می کند. شباهتی که در طرح و پیرنگ دو رمان «شوهر آهو خانم» (۱۳۴۰) نوشته علی محمد افغانی و «خواهر کاری» (۱۹۰۰) نوشته تئودور درایزر دیده می شود، مقایسه این دو اثر را در ادبیات تطبیقی ممکن می-سازد. این مقاله بر این باور است که افغانی در نگارش رمان شوهر آهو خانم، از اولین اثر درایزر تاثیر مستقیم پذیرفته و طرح و روایت این رمان آمریکایی را در بافتار فرهنگی و اجتماعی ایران بومی کرده است. باوجود نقاط اشتراکی که در طرح روایی و شیوه شخصیت آفرینی این دو رمان، به ویژه دو شخصیت «هما» و «کاری» دیده می شود، تفاوت هایی نیز در این دو اثر وجود دارد که بیشتر به تفاوت در شرایط اجتماعی و فرهنگی نویسندگان آن ها مربوط می شود. در یک برآیند کلی می توان گفت افغانی در تاثیرپذیری از درایزر خلاقانه عمل کرده و مضامین یک رمان آمریکایی را به شکلی نو در بافت ادبی و فرهنگی جامعه خود، بازآفرینی کرده است.

ادبیات تطبیقی, خلاقیت ادبی, شوهر آهو خانم, خواهر کاری