عبدالعلیم برهانی - دانش پژوهی دکتری قرآن و علوم سیاسی، مجتمع عالی علوم انسانی

از شاخصه­های یک حکمرانی خوب، یک کشور توسعه یافته و یک جامعه آرمانی، برخورداری شهروندان از رفاه مطلوب است. امروزه در بحث توسعه از رفاه اجتماعی به عنوان شاخص توسعه و سنجش پیشرفت کشورها استفاده می­شود. تجربه نیز ثابت کرده است به هر مقدار که شهروندان یک کشور از رفاه و آسایش بیشتری بهره­مند باشد، آن کشور در مجامع بین­المللی از اقتدار و اعتباری بیشتری برخوردار است. در داخل کشورها نیز میزان مقبولیت دولت­ها، کارکرد نظام­های سیاسی، صلح و ثبات و امنیت ملی کشورها، با میزان برخورداری شهروندان از رفاه اجتماعی سنجیده می­شود. نوشتار پیش رو به دنبال یافتن پاسخ به این پرسش اساسی که از منظر قرآن کریم رفاه اجتماعی چه نقش و کارکردی در بهبود و بهسازی جامعه­ی دینی و آرمانی دارد؟  تامل در آیات قرآن و تحقیق در منابع و متون دینی این حقیقت را برجسته می­سازد که "رفاه" در کنار مفاهیم و مقولات مانند عدالت، امنیت و معنویت از مقوله­های بنیادین و در راس آرمان­های اجتماعی تمامی انبیای الهی قرار دارد. در آموزه­های قرآن، مال به عنوان قوام و قیام زندگی وخلق بسیاری از پدیده­ها در عالم طبیعت و جهان خلقت، به عنوان ابزار رفاه و امنیت و آسایش بشر و  ابزار تعقل و تفکر و در نهایت، هدایت انسان به سوی خداوند معرفی شده است. در آموزه­های قرآن نیز میان بهبود رفاه اجتماعی و صلح و ثبات، و میان فقر و فساد و کاهش امنیت داخلی و بین­المللی رابطه تعاملی وجود دارد. فقر اقتصادی و محرومیت شهروندان از رفاه مطلوب اجتماعی، به­عنوان نقطه­ی عزیمت و حرکت دشمنان برای تخریب بنیان­های اعتقادی مسلمانان، ابزار تهدید حکومت­های دینی و عامل بسیاری از آسیب­های اجتماعی شمرده می­شود. امروزه دشمنان از پاداش و تنبیه اقتصادی به عنوان ابزار سیاست خارجی برای تاثیرگزاری در سیاست بین­الملل سود می­برند. به این دلایل، رفاه در تفکر دینی، کارکردهای مثبت و مهم سیاسی، اجتماعی و امنیتی دارد. در نتیجه، رفاه اجتماعی نقش اساسی در سلامتی و پویایی جامعه، صلح و ثبات کشورها و پایداری نظام­های سیاسی دارد. تقویت و تداوم دین­داری مردم و کاهش آسیب­های اجتماعی از دیگر کارکردهای رفاه، در جامعه­ی دینی است. در قرآن، سیره و سنت معصومان(ع) به این ارتباط­ها و واقعیت­ها توجه، بر مسئولیت دولت اسلامی و رهبران دینی در تامین معیشت سالم افراد تاکید شده است.

رفاه, قرآن کریم, جامعه ی دینی, آرمانشهر, مدینه فاضله, حکومت اسلامی