سوسن قاسمی حیدری - گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

فراماسونری، یک تشکل فکری پنهان و یک پدیده ذوابعاد است که؛ درسطوح زیرین قوانین و قواعد نظام حاکم و در تمامی حوزه های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و...رسوخ کرده و فعالیت می کند. با این تعریف کلی از فراماسونری می توان گفت: عمر وجودی جریان فراماسونری بسان عمر انسان تاریخی است و هویت معرفتی آن در گذرگاه تاریخ رویه ای تناقض گویانه داشته و دارد که گاهی مستور و گاهی نامستورخود را با مبتنا ساختن با اصول آزادی، برابری(یکسان سازی) برادری، بر ملا می سازد. این جریان فکری همه جا گیر و تمام شمول هم به صورت فردی و هم جمعی به گونه ی قالب های لژی، انجمنی و درکشورهای مستعدی چون ایران و کشور های درحال توسعه و کمتر برخوردار که به دنبال یافتن رفاه بهتر، توسعه وسیع، و غرب پذیری می باشند مسبوق به سابقه است.در ایران حجم عظیمی از نوشته های موجود از پدیده فراماسونری یا بی قید و شرط دفاع می کنند و یا فراماسونرها را فرصت طلب و عامل انواع صدمات به جامعه می دانند. بررسی های به عمل آمده در مورد این پدیده، در دوره قاجار به ما نشان می دهد که تشکیلاتی اشراف منش انه و مخفیانه داشته است و به همین خاطر است که در ایران جزیان فراماسونری در مقایسه با غرب بسیار بیشتر آماج نظریه های تئوری توطئه بوده است از این رو؛ نقطه عزیمت این مقاله در راستای این مساله است که چرا و چگونه پدیده فراماسونری توانسته نقش بعضا حیاتمند وگاه مرگ زا در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی داشته باشد.

فراماسونری, قاجار, روشنفکری, انگلستان, فراموشخانه, انجمن