محمد قاسم مبارز - دانشجوی دکترای جریان های کلامی معاصر جامعه المصطفی العالمی

کلام سیاسی در جهان اسلام جزء علوم نوپایی است که اندیشه و عقیده دینی یک فرد مسلمان یا مذهبی از مذاهب اسلامی در باب مسائل سیاسی را به صورت نظام مند بحث و منعکس می کند. ازاین رو بررسی و تحلیل اندیشه های سیاسی اهل سنت به عنوان مذهب غالب در جهان اسلام که در بیشتر مقاطع تاریخی حکومت را در دست داشته اند، در قالب این علم ضروری می نماید. علی رغم این سخن مشهور که مهم ترین مسئله سیاسی یعنی حکومت جزء فقه اهل سنت است نه اصول و عقاید، اما نگارنده ضمن باور به این نکته که پایه های حکومت در کلام و متن اندیشه های اهل سنت ریشه دارد، در این گفتار سعی کرده است ریشه ها و زمینه های اعتقادی و مبانی خلافت در اندیشه سیاسی اهل سنت را بازخوانی نماید. مفاهیم اساسی چون عدالت صحابه، مرجعیت سلف، مسئله کسب، نفی اختیار، تقدم نقل و ضرورت نقلی حکومت و... اموری هستند که خلافت و اقتدار را در طول تاریخ در متن کلام اهل سنت تمهید نموده است. در این نوشتار تلاش شده است با استفاده از این مفاهیم، چیستی کلام سیاسی و مبانی خلافت در اندیشه اهل سنت مورد خوانش و تفسیر قرار گیرد.

کلام سیاسی, خلافت, جماعت, عدالت, سلف, اهل سنت