بهاره بهرا - دانشجوی دکترای شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
سیدعلی صفوی - دکترای شهرسازی، استادیار طراحی شهری، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

با توجه به تغییر پارادایم از اقتصاد صنعتی به اقتصاد دانش بنیان و رواج الگوهای جدید شهری، برای پاسخگویی به رقابت در مقیاس جهانی، شهرسازان باید برنامه ریزی و طراحی در راستای ارتقاء کیفیت زندگی برای جذب طبقه خلاق و دانش بنیان و کیفیت زیست جامعه محلی را در دستور کار خود قرار دهند. برای موفقیت در این امر توجه به عملکردهای اصلی محدوده های نوآوری، انواع و عوامل موفقیت و اثرات آن ها بر جامعه محلی بسیار حائز اهمیت است. هدف پژوهش، کشف و توصیف ارتباط محدوده های نوآوری با اقتصاد و توسعه شهری دانش بنیان، عملکردهای موجود در محدوده ها، انواع و عوامل موفقیت هر یک و اثراتی است که محدوده های نوآوری مدعی ایجاد آن ها بر بستر شکل گیری خود می باشند. پژوهش حاضر با داده های اسنادی و صبغه پژوهشی کتابخانه ای به مطالعه سیر تحول، مبانی نظری و سوابق تجربی محدوده های نوآوری پرداخته است. عملکردهای محدوده های نوآوری در دو سطح کلان عملکردها و خردعملکردها قابل طبقه بندی است. همکاری سه کلان عملکرد دانشگاه، صنعت و دولت، دهه ها پیش مطرح شده است؛ ام لزوم توجه به جامعه مدنی به عنوان ذینفع محدوده های نوآوری نیز در سال های اخیر موردتوجه قرارگرفته است. انکوباتورها، هاب ها و شتاب دهنده ها، از خرد عملکردهای پایه ای محدوده های نوآوری محسوب می شوند. ۹ گونه محدوده نوآوری برحسب مکان یابی، شامل ساختمان های مرکزی، برزن ها، سایت های نوآوری خالی، پردیس ها، نواحی نوآوری در مناطق پیشاصنعتی، مثلث های نوآوری، پارک های حومه ای، زون های خارج از شهر و کوریدورها می شود. از اثرات محدوده های نوآوری بر محدوده های پیرامونی می توان به جذابیت برای طبقه خلاق، توسعه فضاهای رسمی و غیررسمی همکاری، تقویت مجاورت ها، تقویت تعاملات و سرزندگی اشاره کرد.

محدوده های نوآوری، شهرهای دانش بنیان، عملکردهای محدوده های نوآوری، انواع محدوده های نوآوری، اثرات محدوده های نوآوری.