نعمت اله دالوند - کارشناس ارشد مهندسی صنایع- مدیریت پروژه موسسه آموزش عالی عقیق شاهین شهر
احمد لطفی مزرعه شاهی - دکترای علوم اقتصادی ، کارشناس مهندسی صنایع و مدرس دانشگاه

به طورکلی پروژه ای موفق است که در چارچوب زمان، بودجه و کیفیت تعریف شده تکمیل و انتظارات مدیریت وکارفرما را برآورده سازد و مهمترین عاملی که می تواند مسیر موفقیت پروژه را هموار کند، مبحث برنامه ریزی و کنترل پروژه است. بررسی موضوع تاخیر در پروژه های راهسازی با توجه به صرف منابع مالی هنگفت که در اجرای آنها مورد نیاز می باشد، از ضرورت بسیار زیادی برخوردار است. در همین راستا تحقیق حاضر در دو بخش شناسایی موانع برنامه ریزی وکنترل پروژه و اولویت بندی آنها در پروژه های راهسازی انجام گرفته است.به این صورت که ابتدا با مطالعات کتابخانهای و بررسی پیشینه داخلی و خارجی پژوهش، پرسشنامه ای جهت شناسایی موانع برنامه ریزی و کنترل پروژه در پروژه های راهسازی تهیه شد و پس از بررسی و تایید روایی و پایایی آن ، در بین اعضای نمونه آماری ۱۰۰ نفره که به شیوه نمونه گیری غیرتصادفی و به صورت هدفمند از جامعه آماری انتخاب شده بودند، قرار گرفت تا بر اساس طیف ۵ درجه لیکرت به ۴۰ پرسش پاسخ دهند. پس از آن پرسشنامه ها جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت ۱۷ مورد از پرسش ها که میانگین امتیازشان بیانگر موافقت کلی پاسخ دهندگان با معرفی آنها به عنوان مانعی در فرآیند برنامه ریزی و کنترل پروژه بود انتخاب شدند، تا در بخش دوم تحقیق با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی اولویت بندی شوند. جهت بکار گیری این الگوریتم ، ابتدا معیارهایی برا ی مقایسه گزینه ها انتخاب شدند، سپس موانع شناسایی شده، با استفاده از پرسشنامه خبره و بر اساس هر کدام از معیارها توسط ۱۰ نفر از خبرگان دوبه دو مقایسه شده و با استفاده از میانگین هندسی امتیازات پاسخ دهندگان در هر کدام از مقایسات، امتیاز و اولویت هر گزینه نسبت به سایر گزینه ها مشخص شد. در نهایت ماتریس های مقایسات زوجی تشکیل و وزن نرمال و رتبه نهایی (اولویت) هر کدا م از گزینه ها یا همان موانع مشخص شد. در ادامه جهت اطمینان از صحت مقایسات زوجی، نرخ ناسازگاری هر کدام از ماتریس های مقایسات زوجی محاسبه شد. در نتیجه این تحقیق، موانعی شامل، عدم توجه به شرایط آب و هوایی محل اجرای پروژه ، عدم توجه به حجم، زمان و منابع مصرفی فعالیت ها، عدم توجه به کارایی ماشین آلات و تجهیزات ، دانش و تجربه ناکافی ارکان پروژه ، ضعف واحد برنامه ریزی و کنترل پروژه و مدیریت پروژه به عنوان مهمترین موانع در مسیر موفقیت تیم برنامه ریزی و کنترل پروژه تعیین شدند. و واحد برنامه ریزی و کنترل پروژه ، مدیریت پروژه ،کارفرما ، پیمانکار و مشاور به عنوان مهمترین عوامل ایجاد موانع در موفقیت این فرآیند معرفی شدند. سایر نتایج حاکی از آن بود که بیشتر موانع شناسایی شده در مرحله برنامه ریزی پروژه نمود پیدا می کنند و همچنین نحوه تعامل مدیریت پروژه با واحد برنامه ریزی و کنترل پروژه می تواند الگوی اصلی همه بخش های پروژه برای همکاری با این واحد و بهبود جایگاه آن در پروژه باشد

پروژه ، برنامه ریزی پروژه، کنترل پروژه ، تحلیل سلسله مراتبی