رضا دریابیگی - دانشگاه علوم پزشکی - دانشکده پرستاری ومامایی

ضایعاتی که در نتیجه تماس مستقیم یا قرار گرفتن در معرض منابع حرارتی , شیمیایی , الکتریکـی وتابـشی ایجـاد مـی شود , سوختگی نامیده می شود . در کـشور مـا ایـن مـشکل از وسـعت وشـدت بـالایی بـر خـوردار اسـت . از کـل سـوختگی هـا 57/1 درصدبه علت آتش سوزی , 30/4 درصد تماس با آبجوش , 8/5 درصدتماس با فلزات ومواد جامد داغ 2/9, درصـد بـه علـت تماس با برق یا مواد شیمیایی و 0/5 درصد به علت تشعشع وآفتاب سوختگی رخ می دهد . امروزه درمان سـوختگی توسـط یـک تیم درمانی به صورت هماهنگ وهدفدارانجام می گیرد . اعضای این تیم هرکـدام در حیطـه تخـصص ووظـایف خـود در جهـت بهبودی این ب یماران می کوشند وعبارتند از : پزشکان با تخصص های مختلف ازجمله جـراح عمـومی , متخـصص داخلـی , جـراح پلاســتیک , روان پزشــک و ....... , پرســتار , روان شــناس , مــددکار اجتمــاعی , فیزیوتراپیــست , کاردرمــان , کارشــناس تغذیــه ومشاورشغلی . متن : سوختگی ها را بر اساس عمق آسیب بافتی به درج ات مختلف تقسیم می کنند . سـوختگی درجـه یـک کـه سبب قرمزی وتورم در خارجی ترین لایه های پوست می شود . سوختگی درجه دوشامل قرمزی , تورم , تاول ودردبوده وآسیب به لایه درم نیز گسترش می یابد وسوختگی درجه سه که به نام سوختگی تمام ضخامت هم نامیده می شودو سـبب اسـکار قابـل توجه می گردد وممکن است آسیب به چربی زیر پوست , عضلات یا استخوان نیز گسترش یابد . سوختگی ها براسـاس وسـعت و شدت آسیب بافتی نیز قابل تقسیم شدن هستند . شدت سوختگی نه تنها تعیین کننده نوع درمان است بلکه مکانی را نیـز کـه بایستی بیمار تحت درمان قرار گیرد مشخص می کند . سوختگی های شدید بسیار جدی بوده و بایستی دربخش ویژه سـوختگی بیمارستان بستری ودرمان شوند . پزشک بر اساس مشاهدات ومعاینات خود سوختگی را تشخیص خواهد داد . همچنین به منظـور تعیین بهترین درمان سئوالاتی نیز از بیمار یا اعضای خانواده وی خواهد پرسید . پزشک همچنین ممکـن اسـت استنـش اق دود , مسمومیت با منواکسید کربن , مسمومیت با سیانید و حوادث دیگر مرتبط با تروما ودرصورت شک شواهد آزار واذیت کودک را مورد بازبینی قرار دهد . اهداف درمان سوختگی عبارتند از -1: پیشگیری -2 انجام اقدامات حیات بخش وبرقراری تعادل آب و الکترولیت -3 جلو گیری از عوارض وتغییر شکل های ناشی از سوختگی -4 نوتوانی پیشگیری در سه مرحلـه صـورت مـی گیرد : الف ) قبل ازبروز حادثه ب ) حین بروز حادثه ج ) بعدازبروز حادثه درمـان : درمـان سـوختگی شـامل تـسکین درد , پیشگیری از عفونت , برقراری تعادل مایع والکترولیت های بدن و فراهم نمودن کالری لازم درزمان بهبود زخم می باشد . درمان سوختگی های شیمیایی وا لکتریکی تا حدودی با درمان سوختگی های حرارتی متفاوت است ولی اهداف هر دودرمان یکـسان است . درمان سوختگی های حرارتی : اولین مرحله درمان سوختگی های حرارتی عبارت است از : توقـف رونـد سـوختگی , کـه بـا ریختن آب خنک روی ناحیه سوخته یاقراردادن عضو سوخته در ظرف محتوی آب خنک به مدت 10 الی 15 دقیقـه بـه انجـام می رسد . از مالیدن هر نوع پماد وکرم بایستی خودداری کرد و سریعا مصدوم رابه اولین مرکز درمانی انتقال داد . تاول های سالم بهتر است برای چند روز حفظ شوند . روی زخ م باید پانسمان استریل گذاشت . دردبیمار بایستی با تزریق مسکن های مخدر قوی برطرف شود . مایع درمانی وریدی با محلول های الکترولیتی ودر صورت لزوم کلوئیدی طبق فرمول هـای مخـصوص انجـام مـی گیرد . تدابیر قابل اجرا در مورد راه های هوایی شامل : بررسی علائم ادم حنجره و انـسداد راه هـوایی درسـوختگی هـای صـورت وگردن , دادن اکسیژن در صورت لزوم از طریق ماسک دهانی واگر احتمال صدمه استنشاقی هست , لوله گذاری داخـل تراشـه ودر صورت لزوم ساکشن دهان وحلق و ........... وبررسی علایم و نشانه های تعیین کننده صدمات استنشاقی . سـایر درمـان هـا و مراقبت های مورد نیاز در متن کامل مقاله خواهد آمد . بحث ونتیجه گیری : عوامل مختلفی وجوددارند که ممکن است بر پـیش آگهی بیماران مبتلا به سوختگی تاثیر گذارند که عبارتند از : سن - جنس - سابقه پزشکی – درصد سوختگی - محل آسیب - نوع سوختگی - ضایعه تنفسی وسایر ضایعات . در هر صورت سوختگی یک معضل اجتمـاعی اسـت کـه در برخـی مبتلایـان ناشـی از خودسوزی بوده ودر بیش از %50 موارد به دلیل سهل انگاری وعدم رعایت نکات ایمنی وپیشگیری کننده لازم بوقوع می پیوندد , در حالی که %100 قابل پیشگیری می باشدودرمان موثر این مصدومین مستلزم دخالت و هنرنمایی تیم درمان با برنامه ریزی مراقبتی مطلوب ونیز همکاری مددجو وخانواده اش می باشد