صدیقه اشتری - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

لوبیا با نام علمی Phaseolus vulgaris یکی از مهم ترین حبوبات می­باشد که در اغلب کشورهای جهان کشت می شود. این محصول توسط آفات مختلف از جمله تریپس پیاز مورد حمله قرار می گیرد. این تحقیق در طی دو سال در شرایط مزرعه با کاشت ارقام غفار، صدری، کوشا، تلاش و چیتی محلی خمین و لاین ۲۱۴۹۲KS- درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو آزمایش همراه با سم پاشی و بدون سم پاشی در ایستگاه تحقیقات لوبیای خمین انجام شد. آماربرداری برای بررسی تغییرات جمعیت آفت (به تفکیک لارو-پوره و بالغ) از زمان شروع آلودگی تا پایان آن به صورت هفتگی صورت گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS آنالیز و میانگین­ها از طریق آزمون توکی به صورت تجزیه مرکب مورد مقایسه قرارگرفتند. نتایج دوساله حاصل از این تحقیق نشان داد که بیشترین جمعیت تریپس در مراحل مختلف لارو-پوره و بالغ در دو رقم حساس چیتی محلی خمین (۵۷/۲±۹۷/۱۱ و ۶/۰±۱۵/۳ عدد) و صدری (۲۸/۲ ± ۴۴/۱۰ و ۵/۰±۳۵/۲ عدد) مشاهده شد. در این تحقیق رقم غفار و کوشا به ترتیب با ۹/۳۷۴۹ و ۳/۳۶۰۲ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را داشتند. از طرفی لاین ۲۱۴۹۲KS- در مقایسه با بقیه ارقام خسارت پایین­تر و جمعیت کمتری در مراحل مختلف لارو-پوره و بالغ (۰۹/۱ ±۲۷/۴ و ۲۴/۰ ± ۹۵/۰ عدد) داشت، ولی عملکرد آن (۵/۲۲۱۲ کیلوگرم در هکتار) مانند رقم تلاش از سایر ارقام کمتر بود. همچنین این لاین کمترین جمعیت و کمترین درصد کاهش عملکرد را نیز در بین ارقام داشت. ازاین رو ارقام کوشا و غفار به دلیل عملکرد بالاتر و خسارت کمتر تریپس جهت کشت در منطقه اولویت دارند.

ارزیابی خسارت, تریپس پیاز, تغییرات جمعیت, لوبیا, مقاومت