مهدیه آژعصاران - دانشجو دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان،ایران
ولی مهدی نژاد - دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران
علی فرنام - دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

زورگویی یک پدیده جهان شمول و حائز اهمیت به ویژه در سنین مدرسه است که می تواند روند یادگیری فرد را مختل سازد. بنابراین، شناسایی عوامل مختلف مرتبط با افزایش و کاهش زورگویی اهمیت فراوانی دارد. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین همدلی، خودکارآمدی و زورگویی با نقش واسطه­ای سبک های فرزندپروری در دانش آموزان متوسطه دوره اول شهر زابل در سال ۱۳۹۸ انجام گردید.در این مطالعه توصیفی-تحلیلی به روش همبستگی، از بین جامعه آماری مشتمل بر ۸۰۵۳ دانش­آموز  متوسطه دوره اول، ۳۸۶ نفر شامل ۱۹۰ دانش­آموز پسر و ۱۹۶ دانش­آموز دختر که معیارهای ورود به مطالعه را دارا بودند، به روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده­ها شامل فرم اطلاعات دموگرافیک، مقیاس همدلی دیویس (۱۹۸۰)، مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر (۱۹۸۲)، مقیاس زورگویی کلامی الوئوس (۱۹۹۶) و مقیاس سبک های فرزند پروری بامریند (۱۹۷۳) بود. داده­ها با استفاده از آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار و آمار استنباطی مانند ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای تحلیل آماری SPSS و Amos در سطح معناداری ۰۵/۰p< تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین مولفه­های همدلی و خودکارآمدی با متغیر ارتکاب زورگویی و سبک­های فرزندپروری استبدادی و سهل­گیرانه رابطه­ی منفی و معنادار و با سبک قاطع رابطه­ی مثبت و معنادار وجود داشت (۰۰۱/۰p<). بین متغیر ارتکاب زورگویی با سبک­های فرزندپروری استبدادی و سهل­گیرانه رابطه­ی مثبت و با سبک قاطع رابطه­ی منفی مشاهده شد (۰۰۱/۰p<). همچنین، مولفه­های همدلی و خودکارآمدی تنها از طریق سبک فرزندپروری استبدادی با متغیر ارتکاب زورگویی به طور غیر مستقیم رابطه داشتند (۰۵/۰p<). از این رو، جهت پیشگیری و کاهش زورگویی، تقویت دو مفهوم همدلی و خودکارآمدی در نوجوانان و همچنین آموزش نحوه فرزندپروری صحیح به والدین از طریق نهادهای اجتماعی چون مدرسه ضروری به نظر می­رسد.

همدلی, خودکارآمدی, زورگویی, سبک های فرزندپروری, دانش آموزان