محمد اسماعیل ریاحی - دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران؛ بابلسر، ایران.
محمدعثمان حسین بر - دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه سیستان و بلوچستان؛ زاهدان، ایران.
عثمان کرد - دانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه مازندران؛ بابلسر، ایران.
سمیه ریگی لادز - دانش آموخته کارشناسی ارشد روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان؛ زاهدان، ایران.

پژوهش­ حاضر با هدف بررسی جامعه­ شناختی اثرات موقعیت اجتماعی زنان بر سلامت­ روان در شهر زاهدان و نیز شناسایی ارتباط بین قومیت، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، حمایت اجتماعی، احساس محرومیت و میزان استرس به انجام رسیده است. روش  تحقیق، پیمایش و ابزارگردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده ­است. با استفاده ازشیوه نمونه ­گیری خوشه ­ای چندمرحله ­ای در شهر زاهدان از بین جمعیت بالای ۳۰ سال، اعم از قومیت ­های بلوچ، فارس وسیستانی نمونه ­ای ۴۰۰ نفری به ­عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به ­منظور سنجش سلامت روان، حمایت اجتماعی، میزان استرس به ترتیب از آزمون ­های GHQ-۲۸، زیمت و  ویتون و برای دیگر متغیرها ازسنجه ­های محقق ­ساخته استفاده گردیده ­است. براساس نتایج تحقیق، بین سلامت روان و متغیرهای حمایت اجتماعی و پایگاه اجتماعی-اقتصادی رابطه مستقیم و معناداری و بین سلامت­ روان و میزان استرس و احساس محرومیت نسبی رابطه معکوس و معنادار مشاهده شد. علاوه ­بر این، نتایج  نشان داد که زنان بلوچ موقعیت و پایگاه اجتماعی-اقتصادی پایینی نسبت به زنان دو قومیت فارس و سیستانی داشته و سلامت­ روان زنان قومیت بلوچ نیز نسبت به زنان فارس و سیستانی کمتر بوده ­است. نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که پایگاه اجتماعی- اقتصادی و حمایت اجتماعی موجب افزایش سلامت روان و  احساس محرومیت نسبی و میزان استرس باعث کاهش سلامت روان در زنان می ­شوند. ضروری است که سیاست­گذاران جامعه، با  تمرکز برشیوه ­های ارتقاء حمایت اجتماعی، کاهش میزان استرس و احساس محرومیت­ نسبی و توزیع عادلانه مزایا در بین اقوام مختلف و توجه ویژه به امر سلامت روان گام ­هایی مهمی برای کاهش فقر و محرومیت در استان سیستان و­بلوچستان بر­دارند.

سلامت روان, پایگاه اجتماعی -اقتصادی, حمایت اجتماعی, استرس, احساس محرومیت