حسین حیدری - دانش آموخته دکترای جامعه شناسی سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی؛ تهران. ایران
باقر ساروخانی - استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات؛ تهران، ایران.
مهرداد نوابخش - استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات؛ تهران، ایران.

هدف این پژوهش بررسی وضعیت محرومیت نسبی فردی وگروهی در شهر تبریز و تاثیر شبکه­های اجتماعی مجازی بر آن است. محرومیت نسبی در این تحقیق دردو بعد محرومیت نسبی فردی و محرومیت نسبی گروهی (درسه بعد فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) سنجش و مورد تحلیل قرار گرفته است. روش پژوهش پیمایش و جامعه آماری شامل شهروندان بالای ۱۵ سال تبریزی است که ۴۴۴ نفر از طریق فرمول کوکران تعیین شده است. روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای است و نمونه­های هرخوشه به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شده­اند. یافته­ها نشان می­دهد که میزان محرومیت نسبی گروهی بیشتر از محرومیت فردی است. از بین ابعاد محرومیت نسبی گروهی نیز بعد فرهنگی محرومیت گروهی به مراتب بالاتر از ابعاد اقتصادی و سیاسی است. بررسی تاثیر شبکه­های اجتماعی مجازی بر محرومیت نسبی نشان داد که «حضور با هویت واقعی در شبکه های اجتماعی مجازی» باعث کاهش محرومیت نسبی فردی و «ناراحتی ازمحرومیت» می­شود. همچنین «مدت استفاده از شبکه­های اجتماعی مجازی» باعث افزایش محرومیت نسبی گروهی و «فعال بودن کاربران» در این شبکه­ها افزایش «ناراحتی و دلخوری از محرومیت گروهی» و «مدت استفاده»  افزایش «امید به بهبود محرومیت گروهی» را در پی دارد. نتیجه به دست آمده نشان می­دهدکه میزان اثرگذاری شبکه­های اجتماعی مجازی بر محرومیت نسبی به کیفیت استفاده کاربران از این شبکه­ها بستگی دارد و نوع مواجهه و بهره­مندی از این شبکه­ها، اثرات متفاوتی بر محرومیت نسبی به همراه دارد. 

شبکه های اجتماعی مجازی, محرومیت نسبی, محرومیت نسبی فردی و گروهی