ابوالقاسم نعمت شهربابکی - کارشناسی ارشد و مدرس گروه فرش دانشکده هنر و معماری دانشگاه سیستان و بلوچستان

طرح ها و نقوش مورد استفاده در فرش دستباف خصوصا فرش های عشایری و روستایی، اگر چه به صورت ذهنی و سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند، اما حاوی مفاهیم، روایات و چه بسا رازهایی هستند که بافنده با برداشت از محیط اطراف در پس این نقش مایه ها پنهان نموده است. در این میان گاهی این مفاهیم، نمادها و روایات چنان از یاد رفته اند که حتی بافنده ای که امروزه آنها را می بافد نیز در اکثر موارد از این روایت و یا نماد پنهان در پس این طرح ها آگاه نمی باشد. بی تردید از جمله پژوهش های لازم و ضروری فرش نیز بیرون کشیدن همین نمادها و رازها از دل این نقوش است. طرح مکه ای شهربابک به لحاظ نمادشناسی طرح  دارای چه ویژگی هایی است؟ بافنده با استفاده از نقوش سنتی ومقدس ونمادین خود این طرح را بر روی دستبافته خود پیاده نموده وسعی کرده تا با استفاده از نقوش هندسی ونمادین خود بجای استفاده مستقیم از تصویر انسانها همان فضای طواف به دور خانه خدا را به تصویر بکشد وهمچنین در استفاده از رنگها نیز با شناختی که از رنگهای نمادین ومقدس داشته آن را اجرا نماید. روش تحقیق از نوع توصیفی بوده و گرد آوری اطلاعات  به روش  میدانی و کتابخانه ای است. در مورد این فرش تا کنون تحقیق مستقل و جامعی صورت نگرفته و فقط  حشمتی رضوی (۱۳۸۷)، در کتاب «تاریخ فرش» به ذکر نام این فرش با عنوان نمونه ای ازطرح های فرش افشاری منطقه اکتفا کرده است. همچنین چیت سازیان (۱۳۸۷) در مورد هور شریعتمدار و خاستگاه آن که به احتمال زیاد مشترک با فرش مکه ای می باشد مقاله ای ارائه داده است.

فرش, افشار, شهربابک, طرح مکه ای, نماد