بهاره افتخاری - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

داستان های اساطیری، همواره با رمزپردازی و اشارات عجیب و دور از تصور بشر، همراه بوده است. و این حکایت از فرهنگ وتمدنی قدیم و تاریخی کهن در ادبیات فارسی ملت ها دارد.ازدیرباز یکی از جنبه های متون حماسی، خرق عادت و انجام افعال شگفت انگیز و فوق تصور بشر بوده است که؛ همواره با اعجاب همراه است. دنیای پر از شگفتی و سراسر رمزی اسطوره ها مانند دریایی عمیق است که انتهایی ندارد و هر چه بیشتر در عمق آن شنا کنیم با ناشناخته ها و کشف نشده های آن بیشتر آشنا می شویم.یکی از جلوه های رمزآمیز اساطیر، در داستان های کهن حماسی،« دگردیسی» یا «پیکرگردانی» و تغییر شکل موجودات، جمادات و نباتات به هم دیگر است که؛ پیشینه ای طولانی در ادبیات ما و ادبیات سایر ملل دارد. از جمله یکی از کتبی که در زمینه ی پیگرگردانی در اساطیر باستان می توان به آن اشاره کرد؛ کتاب گرشاسب نامه ی اسدی طوسی است که؛ نویسنده ی کتاب با آوردن داستان های عجیب، ذهن خواننده را معطوف به کشف این رمز و راز ها می کند. از میان صد ها داستان های شگفت و عجایب دیدنی و موجودات شگفتی که در این کتاب بیان شده است؛ ماهیانی هستند که به سرعت و به محض خارج شدن از آب تبدیل به سنگ ناب می شوند.از آنجا که ماهی به خصوص ماهی با رنگ سرخ، در فرهنگ باستان و اساطیر ملل سنبل زایایی، تحرک و باروی است و زادگاه اصلی اش دریا است؛ در نهایت امر، تبدیل شدن جادویی اش به هر چیز جاندار یا بی جانی، نمودی از درخشش و تلالو خواهد بود. در پژوهش پیش رو، با تکیه بر روش تحلیل محتوا، تلاش بر آن شد تا؛ با توجه به پیشینه ی فرهنگ اساطیر و با نگاه به پیکرگردانی های مختلف در حیوانات و انسان ها، از چگونگی دگردیسی و تبدیل ماهی قرمز به سنگ ناب، در یکی از سفرهای اعجاب انگیز گرشاسب، به جزیره ای با نام هدکیر، پرده برداشته شود؛ و تاملی دقیق در شناخت این آبیزی که در اکثر فرهنگ ها به مبارکی از آن یاد شده است شود.

اسطوره، دگردیسی، پیکرگردانی، ماهی قرمز، گرشاسب نامه.