هیوا محمودی - عضو هیئت علمی، گروه روان شناسی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
بهمن کرد* - عضو هیئت علمی، گروه روان شناسی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.

  هدف این پژوهش ساخت و هنجاریابی ابزار انطباقی برای سنجش استعداد تحصیلی به صورت رایانه ای در دانش آموزان است. برای دستیابی به این هدف از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان پایه های دهم و یازدهم شهرستان اردبیل در سال ۹۶ است. (۳۰۰۰=N). حجم نمونه برای مطالعه مقدماتی ۲۰۰ نفر از دانش آموزان پایه دهم و در مرحله دوم ۴۰۰ نفر از دانش آموزان پایه دهم و ۲۴۰ نفر از دانش آموزان پایه یازدهم بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش آزمون محقق ساخته سنجش استعداد تحصیلی بود که دارای هفت خرده آزمون ۲۵ گویه ای، استدلال انتزاعی، توانایی فضایی، استدلال وابسته به شکل، استدلال عددی، چرخش ذهنی، درک کلامی و سیالی کلامی است. روش تحلیل این پژوهش، تحلیل عاملی، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل ممیز بود. نتایج پایایی هر یک از خرده آزمون ها به روش بازآزمایی نشان داد که پایایی استدلال انتزاعی (۷۸/۰)؛ پایایی توانایی فضایی (۷۳/۰)؛ پایایی استدلال وابسته به شکل (۷۴/۰)؛ پایایی استدلال عددی (۷۷/۰)؛ پایایی چرخش ذهنی (۷۹/۰)؛ پایایی درک کلامی (۷۴/۰)؛ پایایی سیالی کلامی (۸۰/۰)  و پایایی کل آزمون ۷۵/۰ به دست آمده است. همچنین نتایج روایی آزمون نشان داد که روایی خرده مقیاس های استدلال انتزاعی، توانایی فضایی، استدلال وابسته به شکل، استدلال عددی، چرخش ذهنی با آزمون طراحی مکعب ها به ترتیب برابر با ۷۱/۰، ۶۷/۰، ۵۷/۰، ۷۳/۰، ۶۷/۰ و درک کلامی و سیالی کلامی با آزمون اطلاعات عمومی برابر با ۷۱/۰ و ۶۵/۰ است. همچنین بر اساس نتایج تابع ممیز می توان گفت که قدرت پیش بینی کنندگی این آزمون برای رشته ریاضی ۰۶/۲، برای رشته تجربی ۸/۰ و برای رشته فنی ۴۷/۰ می باشد؛ بنابراین می توان گفت که با اطمینان ۶۸ درصد دانش آموزان متناسب با رشته تحصیلی که مطابق بااستعداد آن ها است، طبقه بندی شده اند.

ابزار رایانه ای, استعداد تحصیلی, دانش آموزان