آصفه محسنیان - کارشناس ارشد مدیریت آموزشی
سید رضا بلاغت - استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان
ذبیح الله الهی - مدرس دانشگاه فرهنگیان

متغیرهای روان شناختی مانند منبع کنترل، تجربه غرقگی و توانمندسازی روان شناختی از عواملی هستند که در کیفیت بخشی کار معلمان نقش موثری ایفا می کنند. پژوهش حاضر، با هدف تعیین رابطه بین منبع کنترل با تجربه غرقگی و توانمندسازی روان شناختی معلمان انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل همه معلمان دوره دوم مقطع ابتدایی ناحیه ۲ شهر زاهدان (۵۱۱ نفر) بود که با استفاده از روش تصادفی طبقه ای، ۲۳۷ معلم به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها سه پرسشنامه کنترل درونی و بیرونی راتر (۱۹۶۶)، پرسشنامه تجربه غرقگی جکسون و اکلند (۲۰۰۲) و توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر (۱۹۹۵) بوده است. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد، بین منبع کنترل با مولفه های مشوق درونی، احساس تحول زمان، بازخورد بدون ابهام، اهداف روشن، تمرکز بر وظیفه، ادغام عملکرد آگاهی و چالش–مهارت از تجربه غرقگی رابطه منفی و معناداری وجود دارد؛ درصورتی که این رابطه برای مولفه های احساس کنترل و از دست دادن خودآگاهی، مثبت و معنی دار بود. همچنین، نتایج حاکی از آن است که بین منبع کنترل با توانمندسازی روان شناختی معلمان در مولفه شایستگی، معنادار است و با سایر مولفه ها (موثر بودن، معناداری و استقلال)، رابطه معناداری یافت نشد. می توان نتیجه گرفت که هرچه منبع کنترل معلمان درونی تر باشد، هم در حین فعالیت های کلاسی خود تجربه غرقگی بیشتری را ادراک می کنند و هم ازلحاظ روان شناختی توانمندتر هستند.

تجربه غرقگی, توانمندسازی روان شناختی, منبع کنترل درونی و بیرونی