بهاره عزیزی نژاد - استادیار، گروه علوم تربیتی گرایش مدیریت آموزشی، دانشگاه پیام نور
حسین جناآبادی - دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

خلاقیت و خودکارآمدی، از جمله اهداف آموزشی است که امروزه در راس امور آموزشی و پرورشی قرار دارد. به منظور نیل به این امر و تسهیل یادگیری، وسیله ای شبیه «چرتکه» وارد فرایند آموزشی شده که مورد استقبال دانش آموزان و معلمان قرار گرفته است و به باور آنان، نتایج مشهودی در پی داشته است. پژوهش حاضر با هدف تاثیر آموزش چرتکه بر خلاقیت و خودکارآمدی دانش آموزان انجام گرفت. روش پژوهش شبه آزمایشی و از نظر هدف کاربردی بود. طرح پژوهش پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری را دانش آموزان پسر پایه چهارم ابتدایی تشکیل می دادند که از بین آنها نمونه ای با حجم ۵۰ نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل در قالب دو کلاس درس قرار گرفتند. در هر دو گروه، همتا سازی از نظر سن و هوش (با استفاده از تست هوش ریون) انجام شد. سپس در هر دو گروه، پیش آزمون به عمل آمد و بعد از اجرای پیش آزمون، آموزش ریاضی با چرتکه برای گروه آموزش اجرا شد و گروه کنترل، آموزشی دریافت نکرد و بعد پس آزمون انجام گرفت. در این پژوهش، از ابزار خلاقیت تورنس و خودکارآمدی شرر استفاده شد که پایایی آنها با آلفای کرونباخ به ترتیب ۸۵/۰ و ۸۱/۰ به دست آمد. داده های حاصل با آمار توصیفی و استنباطی (آزمون کولموگروف- اسمیرنوف و تحلیل کوواریانس) توصیف و تحلیل شدند. نتایج حاصل نشان داد که آموزش چرتکه در درس ریاضی بر خلاقیت و خود کارآمدی دانش آموزان کلاس چهارم تاثیر دارد و باعث بهبود خلاقیت و خودکارآمدی می شود؛ بنابراین، با آموزش چرتکه می توان مهارت ها و توانایی های خلاقیت در ریاضی و خودکارآمدی کودکان را افزایش داد.

خودکارآمدی, خلاقیت, آموزش چرتکه, دانش آموزان دوره ابتدایی