سید مجید نادری - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تهران غرب، گروه معماری
حمیده فروزانگهر - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تهران شرق(قیامدشت)

نوع و میزان عقاید و مضامین دینی، می تواند در فرهنگ بطور اعم و در معماری بطور اخص، بازنمودی ویژه یابد در این میان، در ادیان الهی که مبتنی بر جهان بینی خاص هستند، این بازنمودها روایتگر احساس و اندیشه معماران وابسته به دین و جهان بینی خاص است که در تصویر و تجسیم کالبدی اثر خود را به نمایش می گذارد و در واقع معماری مقدس که بر جنبه های ماورایی و قدسی یک دین تاکید دارد، خود را به انحاء و اطوار گوناگون در معماری و شهرسازی به منصه ظهور می رساند که در مقایسه تطبیقی ادیان اسلام و مسیحیت نیز دارای جلوه های بصری خاصی است. در مقاله حاضر با رجوع به این مضامین و مضامیر شهودی و کالبدی و در روش تحقیق تحلیلی- قیاسی، به بررسی نمودهای معنوی معماری دو دین اسلام و ارتدوکس مسیحیت پرداخته می شود. یافته های تحقیق نشان از آن دارد که معماری مقدس در ادیان الهی با رمزگذاری در نمادهای بصری و شکلی، نوعی فهم و ادراک و زیباشناخت محتوایی را رمزگشایی می کند که در قالب نوع و چگونگی عناصر کالبدی بنا (استفاده از فرم های ویژه و مقدس، محورها و جهات قرارگیری و عناصر خاص معماری (گنبد و ایوان و موارد مشابه)، و در عین حال تم مایه های محتوایی (توجه به آداب و رسوم دینی و نمادگرایی اعداد و تزیینات) خود را نشان می دهد که لازم است تا مورد توجه حرفه مندان عرصه معماری و شهرسازی، در تطابق و ملازمه مفهوم (دین و معماری) قرار گیرد.

معماری مقدس, ارتدوکس مسیحیت, مضامین الوهی, کلیسای سنت ساوای بلگراد