زهرا علیمرادی - دانش آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی، گرایش قرآن و متون اسلامی، دانشگاه تهران

پژوهش حاضر، به بررسی و نقد آرای گلدزیهر، در مورد مسئله جامعیت و جهانی بودن قرآن کریم می­پردازد. گلدزیهر معتقد است: اندیشه گسترش اسلام بعد از بعثت به وجود آمد، همچنین دعوت پیامبرJ و دامنه تخاطب قرآن را منحصر به عربستان و محدود به قبائل عرب می­داند. ازنظر وی رسالت نبوی از ابتدا انگیزه جهانی شدن نداشته و ایده گسترش اسلام مربوط به تلاش مسلمانان آینده است. ازآنجاکه وی معتقد به نقش شخص پیامبرJ  در تالیف متن قرآن، نیز به تاثیرپذیری قرآن از فرهنگ زمانه است، به جامعیت و جهانی بودن قرآن اشکال وارد می­کند. ازنظر وی مسلمانان به علت عدم جامعیت دستورات قرآن کریم و اسلام، مجبور شدند، به صورت خودجوش برخی از دستورات را تغییر، اصلاح یا ابداع نموده و در این قالب، فقه اسلامی تطور یافت. تاثیرپذیری وی از یهود و افکار تئودور نولدکه و نیز بی­توجهی به منابع شیعی از انتقادات وارده به روش کار اوست. بر اساس آیات قرآن کریم، روایات و شواهد تاریخی تناقض­های آرای گلدزیهر تبیین شده است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی است.

گلدزیهر, جامعیت قرآن, جاودانگی قرآن, گسترش اسلام, تمدن اسلامی